Niewydolność serca to zdecydowanie poważna choroba – jej objawy mogą w znaczącym stopniu utrudniać zwyczajne funkcjonowanie, a do tego w jej leczeniu może dochodzić do konieczności przeprowadzenia przeszczepu serca. Najczęściej stwierdzana jest ona u osób w podeszłym wieku, zdarza się jednak, że choroba rozwija się u zdecydowanie młodszych ludzi. Jakie mogą być przyczyny niewydolności serca w młodym wieku i co zrobić, aby ograniczyć ryzyko zachorowania?
Spis treści:
- Kto choruje na niewydolność serca?
- Możliwe przyczyny niewydolności serca w młodym wieku
- Objawy niewydolności serca
- Leczenie niewydolności serca
- Zapobieganie niewydolności serca
Niewydolność serca związana jest bezpośrednio z tym, że organ ten przestaje być w stanie właściwie pełnić swoją rolę i dostarczanie krwi do poszczególnych narządów organizmu staje się po prostu niewystarczające. Problem jest zdecydowanie poważny, ponieważ tak jak początkowo jego objawem może być nieznaczne pogorszenie tolerancji wysiłku, tak w bardziej zaawansowanych stadiach choroby pacjent może odczuwać duszność nawet i w spoczynku.
Kto choruje na niewydolność serca?
Niewydolność serca występuje przede wszystkim u osób starszych. Przede wszystkim, ale nie wyłącznie – wystąpienie choroby u zdecydowanie młodszych, bo nawet będących w drugiej dekadzie życia, osób jest niestety jak najbardziej możliwe. Jest to jednocześnie stosunkowo rzadki problem w tej grupie wiekowej – szacuje się, że wśród spośród wszystkich zachorowań na niewydolność serca, 1 na 1000 dotyczy osoby będącej zaledwie po 20. roku życia.
Możliwe przyczyny niewydolności serca w młodym wieku
Podstawowymi problemami sprzyjającymi niewydolności serca są choroba wieńcowa oraz nadciśnienie. Poza nimi, zwiększone ryzyko rozwoju choroby mają także osoby borykające się z:
- otyłością,
- obturacyjnym bezdechem sennym,
- poważnymi chorobami płuc,
- cukrzycą,
- nadczynnością tarczycy,
- niedokrwistością (stwarza ona ryzyko niewydolności serca szczególnie wtedy, gdy trwa przez dłuższy czas),
- zaburzeniami rytmu serca.
Powyżej wspomniane problemy sprzyjać mogą niewydolności serca zarówno u osób młodszych, jak i starszych. U młodych pacjentów za rozwój schorzenia mogą odpowiadać innego jeszcze rodzaju czynniki – wspomnieć tutaj warto chociażby o kardiomiopatii, zapaleniu mięśnia sercowego czy późno objawiających się, wrodzonych wadach serca. Niewydolność serca rozwijać się może także w następstwie uszkodzenia mięśnia sercowego przez stosowane przez pacjenta substancje psychoaktywne (takie jak np. alkohol czy narkotyki), jak i może do niej dochodzić w trakcie ciąży.
Objawy niewydolności serca
Niewydolność serca przebiegać może bardzo różnie – pojawiające się w jej przypadku dolegliwości zależne są od tego, która dokładnie część serca staje się niewydolna, jak i od tego, jak szybko choroba postępuje. Zazwyczaj pierwszym, odnotowywanym przez pacjentów objawem jest duszność wysiłkowa – początkowo pojawia się ona po intensywniejszym, a później nawet i po zdecydowanie mniej intensywnym wysiłku. Ostatecznie pacjent może najpierw doświadczać duszności podczas ćwiczeń czy intensywnych spacerów, a później w trakcie zwyczajnego chodzenia po mieszkaniu czy – w razie znacznego zaawansowania niewydolności serca – nawet i w trakcie siedzenia czy leżenia.
Objawy niewydolności serca ogólnie bywają bardzo niespecyficzne – w przebiegu schorzenia u pacjentów spotykane mogą bowiem być:
- uczucie przewlekłego zmęczenia,
- kaszel,
- osłabienie,
- problemy z koncentracją,
- sinica (szczególnie zauważalna w obrębie ust czy palców),
- bóle brzucha,
- senność,
- nudności,
- zwiększona częstość oddawania moczu,
- utrata apetytu,
- przybieranie na wadze (tutaj jednak warto wspomnieć, że w znacznie zaawansowanej niewydolności serca u chorych dochodzić może do utraty masy ciała),
- obrzęki.
Leczenie niewydolności serca
Najlepiej niewydolności serca zapobiegać, wtedy jednak, kiedy to już rozwinie się ona u pacjenta, zdecydowanie konieczne jest jej leczenie. Zazwyczaj terapia jest wieloczynnikowa i oddziaływania lecznicze skupione mogą być na różnych aspektach – u niektórych chorych konieczne jest zastosowanie leczenia przyczynowego, czyli np. korekta wad zastawkowych serca czy przywrócenie właściwego krążenia krwi w naczyniach wieńcowych z wykorzystaniem zabiegów rewaskularyzacji.
U pacjentów z niewydolnością serca stosowane jest leczenie farmakologiczne, jak i zabiegowe, oprócz tego bardzo ważne jest odpowiednie postępowanie niefarmakologiczne. Wśród leków, które zalecane są pacjentom zmagającym się z chorobą, wymieniane są środki zaliczane do grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny, beta-blokerów i antagonistów aldosteronu.
Sama farmakoterapia u chorych na niewydolność serca to zdecydowanie nie wszystko – bardzo istotne dla zdrowia pacjentów są wspomniane wcześniej oddziaływania niefarmakologiczne. Pacjentom zalecane jest ograniczenie przyjmowanie soli, regularna (dostosowana do ich możliwości) aktywność fizyczna, jak i szczepienia przeciwko grypie czy pneumokokom. Zwraca im się uwagę również na to, że powinni oni unikać pewnych leków, m.in. glikokortykosteroidów, trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych oraz środków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Czasami zachodzi konieczność zastosowania zabiegowego leczenia niewydolności serca. W tym przypadku przeprowadzane bywają m.in. zabiegi wszczepienia elektrod do serca (określane jako terapia resynchronizacyjna), u pacjentów z bardzo nasiloną chorobą niezbędny może zaś być nawet i przeszczep serca.
Zapobieganie niewydolności serca
Całkowicie zredukować ryzyka niewydolności serca zwyczajnie się nie da, istnieją jednak sposoby na to, aby maksymalnie je zminimalizować. W tym celu należy przede wszystkim leczyć schorzenia, które sprzyjają rozwojowi choroby, takie jak m.in. nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej czy otyłość.
