Spis treści:

1. Jak się trafia do szpitala psychiatrycznego?
2. Pacjent a rodzina
3. Jak jest w szpitalu psychiatrycznym?
4. Prawdy i mity o szpitalach psychiatrycznych

Jak się trafia do szpitala psychiatrycznego? 

Do szpitala skierować pacjenta może lekarz ubezpieczenia zdrowotnego i z gabinetu prywatnego. Do psychiatry w ramach świadczeń finansowanych z NFZ nie potrzeba skierowania, choć do części poradni bywają kolejki. W ramach stacjonarnych świadczeń udzielanych pacjentowi, szpital zobowiązany jest do zapewnienia ubezpieczonemu bezpłatnych badań diagnostycznych i leków. W trakcie hospitalizacji  Świadczeniodawca nie może wystawiać pacjentowi recept na leki, preparaty diagnostyczne, wyroby medyczne do realizacji w aptekach ogólnodostępnych.

Ważność skierowania do szpitala wynosi 14 dni.  Bardzo istotnym elementem przyjęcia pacjenta na oddział jest jego pisemna zgoda, w przypadku osób nieletnich lub ubezwłasnowolnionych przyjęcie na oddział następuje poprzez pisemną zgodę jej przedstawiciela ustawowego.

W nagłych przypadkach osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą być przyjęte na oddział psychiatryczny bez skierowania, musi to nastąpić jednakże po badaniu przez lekarza na izbie przyjęć.

Wydawanie opinii lekarskiej, świadectwa o stanie zdrowia jest możliwe tylko i wyłącznie po zbadaniu przez lekarza pacjenta.

Do szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta bez zgody osoba w ściśle określonych sytuacjach. Z uwagi na to, że takie przyjęcie stanowi zawsze naruszenie wolności osobistej o słuszności przyjęcia zawsze orzeka sąd opiekuńczy.

Poniżej przedstawiamy 3 sytuacje w których możliwie jest przyjęcie do szpitala bez zgody:

1. Jeśli dotychczasowe zachowanie osoba chorej psychicznie gdy wskazuje na to, że z powodu tej choroby zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób.
2. Dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych zagraża bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, a zachodzą wątpliwości, czy jest ona chora psychicznie, może być przyjęta bez zgody do szpitala w celu wyjaśnienia tych wątpliwości. Pobyt w szpitalu nie może trwać dłużej niż 10 dni. 
3. Osoba, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego, bądź która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia. O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego osoby w takim przypadku orzeka sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania tej osoby - na wniosek jej małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę. W stosunku do osoby objętej oparciem społecznym, o którym mowa w art. 8, wniosek może zgłosić również organ do spraw pomocy społecznej (np. MOPS). Dotyczy to osób, którym z powodu choroby psychicznej grozi pogorszenie stanu zdrowia np. z powodu głodzenia się.

Pacjent a rodzina 

Nie jest łatwo zarówno bliskim, jak i osobom w otoczeniu czasem zrozumieć chorego. Zazwyczaj sposób rozmowy, a także sama forma jest trudniejsza niż w codziennej komunikacji z osobami, które nigdy nie doświadczyły choroby psychicznej. W zależności od tego, co pacjentowi dolega, stopień komunikacji z nim może być utrudniony. Przykładowo z osobą, u której nastąpiło zaostrzenie schizofrenii trudno się porozumieć, a w przypadku depresji chory w świadomie zrozumie co do niego mówimy, ale nie zmieni to jej negatywnego postrzegania siebie i otaczającego świata. Pamiętajmy zawsze, że leczenie psychiatryczne jeżeli jest konieczne w warunkach szpitalnych, musi odbyć się za zgodą chorego. Nikogo nie wolno przymusić do leczenia. Z wyjątkiem sytuacji opisanych na początku tego tekstu.

Specyfika zaburzeń psychicznych polega na tym, iż czasem chorzy nie dopuszczają do siebie myśli o chorobie. Uważają, że ich najbliżsi chcą ich skrzywdzić i kategorycznie nie zgadzają się na leczenie. Lekarze nazywają to brakiem wglądu czy krytycyzmu co do swojego stanu. Zdarza się, że czasem to co mówią ludzie w chorobie jest obraźliwe i niezrozumiałe dla otoczenia. Nie trafiają do niech często oczywistych i obiektwynych argumentów.

Najgroźniejsze są myśli samobójcze, gdy człowiek czuje się tak źle, że nie widzi sensu dalszego życia. W tym przypadku konieczny jest kontakt z psychiatrą, który oceni faktyczne zagorżenie życia, a jeśli uzna, że jest ono duże, to wskazane jest leczenie szpitalne, w tym bez zgody, jeśli osoba chora odmawia. Chodzi o to, aby w trudnym okresie, tj. gdy jest największe ryzyko, że człowiek może targnąć się na swoje życie, przebywał w miejscu, gdzie będzie przed takim zdarzeniem zabezpieczony. Niestety rodzina zwykle nie jest w stanie zapewnić takiego bezpieczeństwa, co potwierdza doświadczenie, kiedy osoby zdecydowana odebrać sobie życie, zrobi wszytko aby tego dokonać.

To bardzo trudna sytuacja dla rodziny. Po wyzdrowieniu chorzy czasem nie pamiętają tych wydarzeń, a jeśli pamiętają, zwykle żałują, dziwią się, że różne dziwaczne myśli mogły im przyjść do głowy i kierować ich działaniami.

W tym miejscu warto wspomnieć, że osoby z zaburzeniami psychicznymi wykazują agresję skierowaną do siebie (autoagresję). W statystykach przestępstw ryzyko popełnienia czynu zabronionego osoby z zaburzeniami psychicznymi jest niższe niż średniej dla danej populacji.

Jak jest w szpitalu psychiatrycznym? 

Na wielu forach można poczytać różne opinie na temat leczenia psychiatrycznego. Niektórych ten temat bawi i robią sobie żarty, nie analizując tego co piszą. Przypatrując się jednak sprawie bardziej poważnie, można zauważyć, że przygotowanie pacjenta na oddział psychiatryczny nieco się różni chociażby od przygotowania na oddział kardiologiczny.

Pacjent nie może mieć przy sobie przedmiotów, za pomocą których może dokonać autoagresji lub odebrać sobie życie. Szczególnie rygorystyczne przepisy dla bezpieczeństwa pacjentów są na zamkniętych oddziałach psychiatrycznych. Zabronione jest używanie smartfonów, gdyż zdarzało się w przeszłości, że publikowane były zdjęcia robione za pomocą takich urządzeń. Leki muszą być przyjmowane przy pielęgniarce, tak by widziała, że pacjent nie pomija żadnej dawki. Nie chodzi tu jednak o to, by ograniczać pacjenta. Wszelkie działania są podejmowane w trosce o bezpieczeństwo.

Kiedy konieczne jest leczenie szpitalne w przypadku zaburzeń psychicznych?, fot. shutterstock

Prawdy i mity o szpitalach psychiatrycznych 

W Internecie, telewizji a także innych środkach masowego przekazu istnieje wiele mitów na temat szpitali psychiatrycznych. Ludzie potrafią je tak opisywać, że w oczach czytelnika owy szpital staje się obozem koncentracyjnym, gdzie chory jest ofiarą całego personelu. Należy racjonalnie podejść do tematu i jeżeli chcemy sprawdzić placówkę czy spełnia wymogi, najlepiej jest zaczerpnąć opinii innych, być może uda się odszukać pacjenta, który równie racjonalnie podchodzi do tematu i na spokojnie opowie nam o swoim leczeniu w placówce. Warto porozmawiać także z psychiatrom prowadzącym, który zapewne rozwieje wiele niepewności.

Leczenie psychiatryczne jest ogromnym przeżyciem zarówno dla rodziny chorego jak i dla samego pacjenta. Wsparcie najbliższych, otaczanie chorego miłością i dbałość o jego komfort psychiczny na pewno pozytywnie wpłyną na sytuację. Jeżeli wśród Twoich najbliższych jest ktoś, kto jest pacjentem oddziału psychiatrycznego otwartego, gdzie możesz go odwiedzić, to zrób to. To takie samo miejsce jak inne szpitale, a chorzy zawsze nas potrzebują. Nic nie pomaga bardziej w chorobie jak obecność drugiego człowieka.