Migdałek gardłowy u dziecka znajduje się w nosowej części gardła i nie jest widoczny w czasie badania ogólnego. Pełni rolę obronną w obrębie nosa i zatok przynosowych. Przerost migdałka gardłowego występuje najczęściej u dzieci w wieku 3-7 rż. Wiąże się to z częstymi infekcjami dróg oddechowych w tej grupie wiekowej.
Spis treści:
- Przerost fizjologiczny i patologiczny migdałka gardłowego
- Jak wykryć przerośnięty migdałek gardłowy?
- Leczenie
Każdej infekcji układu oddechowego, wirusowej lub bakteryjnej, towarzyszy odczynowe powiększanie się węzłów chłonnych i migdałków podniebiennych i gardłowego, a powtarzająca się i długotrwała stymulacja może prowadzić do trwałego przerostu tkanki limfoidalnej.
Po 7-8 rż dolegliwości zazwyczaj ustępują, co związane jest ze zmianą warunków anatomicznych nosogardła, mniejszą częstotliwością zakażeń oraz fizjologiczną inwolucją układu chłonnego gardła. Wśród przyczyn przerostu migdałka wymienia się również alergiczny nieżyt nosa, zmianę składu flory bakteryjnej kolonizującej gardło oraz narażenie na dym tytoniowy. Wyróżnia się przerost fizjologiczny i patologiczny migdałka gardłowego.
Przerost fizjologiczny i patologiczny migdałka gardłowego
O przeroście fizjologicznym mówimy wtedy, gdy powiększenie migdałka jest odwracalne i nie zaburza drożności dróg oddechowych. W przeroście patologicznym migdałek zajmuje ponad 60% przestrzeni nosogardła i stanowi przeszkodę upośledzającą drożność nosa oraz przyczynia się do występowania szeregu objawów: oddychanie przez usta, wyciek wydzieliny z nosa, mowa nosowa, wady zgryzu, chrapanie i zespół zaburzeń przysennych (bezdech, deprywacja snu, moczenie nocne, pocenie się), nadpobudliwość ruchowa, zaburzenia koncentracji i uwagi, pogorszenie zdolności poznawczych czy zaburzenia wzrastania. Ze względu na lokalizację ujścia gardłowego trąbki słuchowej w pobliżu migdałka gardłowego, jego przerost może zablokować trąbki, co jest przyczyną nawracającego ostrego lub wysiękowego zapalenia ucha i przewlekłego zapalenia zatok przynosowych oraz niedosłuchu.
Jak wykryć przerośnięty migdałek gardłowy?
Migdałek gardłowy jest ponadto rezerwuarem bakterii chorobotwórczych i może indukować zmiany zapalne trąbki słuchowej i ucha środkowego. Przerost migdałka gardłowego izolowany, lub razem z migdałkami podniebiennymi, jest najczęstszą przyczyną chrapania u dzieci w wieku poniżej 2 lat.
Twarz dziecka z przerośniętym migdałkiem przybiera charakterystyczny wygląd, tzw. adenoidalny, z wydłużeniem twarzoczaszki, spłaszczoną częścią środkową twarzy, wygładzeniem fizjologicznych fałdów, otwartymi ustami, z ubogą mimiką, wysoko wysklepionym podniebieniem twardym. Stałe oddychanie przez usta nieogrzanym, suchym i zanieczyszczonym powietrzem sprzyja nawracającym zakażeniom dróg oddechowych, które stymulują migdałek do dalszego przerostu. Upośledzona wentylacja zatok poprzez zablokowane naturalne ujścia prowadzi do zalegania wydzieliny i ryzyka rozwoju stanu zapalnego.
Przerost migdałka gardłowego u dzieci, fot. panthermedia
Leczenie
Celem terapii jest przede wszystkim usunięcie przyczyn doprowadzających do przerośnięcia migdałka, ponieważ nawet po jego usunięciu może dojść do odrośnięcia migdałka, gdy nadal występują przewlekłe infekcje nosowo-zatokowe, refluks żołądkowo-przełykowy, niedobory odporności czy nieprawidłowości anatomiczne, takie jak skrzywienie przegrody nosa. Jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy, należy rozważyć wskazania do usunięcia migdałka gardłowego, czyli adenoidektomii. Bezwzględnym wskazaniem do jej wykonania jest przerost migdałka powodujący znaczne ograniczenie drożności nosa i objawy obturacyjnego bezdechu sennego.
