Zespoły jatrogenne

Zespół jatrogenny to proces, który towarzyszy nieprawidłowemu leczeniu. Może być związany z błędnym leczeniem, ale również z błędnie podawanym produktem leczniczym, np. zbyt szybko podawanym lekiem dożylnym (np. dożylnie zamiast domięśniowo).

Syndrom Nicolaua

Syndrom  Nicolaua zaliczany jest do schorzeń, które można przypisać do zespołów jatrogennych. Wspomniany zespół może wystąpić  w momencie, gdy produkt leczniczy podawany jest zbyt szybko, przez co powstaje zbyt wysokie ciśnienie. Syndrom Nicolaua może również wystąpić w sytuacji, gdy substancja jest wstrzykiwana w to samo miejsce kolejny raz. Najczęściej występuje po podaniu kryształków substancji czynnej wstrzykiwanej domięśniowo, choć zdarzają się przypadki wystąpienia opisanego syndromu po podaży domięśniowej, podskórnej czy po bezpośredniej podaży do światła tętnicy. 

Jakie są objawy syndromu Nicolaua?

Do najczęściej występujących objawów zalicza się:

• bardzo silny ból w miejscu wkłucia, który może rozprzestrzeniać się na całą kończynę,
• bladość skóry w miejscu wkłucia, która może się rozprzestrzeniać na dalsze partie skóry,
• martwica tkanki,
• silne obkurczenie naczyń krwionośnych,
• niedokrwienie w miejscu iniekcji,
• zanik tętna w tętnicy obwodowej,
• w skrajnym przypadku martwica stopy lub podudzia (zwłaszcza po iniekcji w pośladek),
• uszkodzenie rdzenia kręgowego,
• silny krwiomocz,
• porażenia nerwów (zwłaszcza kulszowego),
• stolce podbarwione krwią,
• bóle brzucha.

fot. panthermedia

Czy wszystkie leki mogą wywołać syndrom Nicolaua? 

Syndrom Nicolaua pojawia się najczęściej po podaniu antybiotyków – zwłaszcza penicyliny, tetracykliny, gentamycyny i streptomycyny. Opisane są również przypadki po podaniu innych produktów leczniczych, takich jak: 

• szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP),
• deksametazon,
• parametazon,
• hydroksyzyna,
• witamina K,
• witamina B,
• leki przeciwzapalne – ibuprofen, diklofenak,
• interferon alfa,
• gama produktów leczniczych stosowana w leczeniu zakażeń Helicobacter pylori.