W ostatnim czasie witamina D stała się przedmiotem badań w wielu dziedzinach medycyny. Jej działanie nie jest związane tylko i wyłącznie z układem kostno-mięśniowym, ale również układem immunologicznym. Sugeruje się udział witaminy D w chorobach zakaźnych, karcenogenezie oraz chorobach układu sercowo-naczyniowego.
Jaka jest zależność pomiędzy deficytem witaminy D, a ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych?
Witamina D należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, jest pochodną cholesterolu.
Występuje w dwóch formach:
- Witamina D2 (ergokalcyferol- występuje w organizmach roślinnych),
- Witamina D3 (cholekalcyferol- wytwarzana w organizmach zwierzęcych).
Rolą witaminy D w organizmie jest zapewnienie prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforowej, niezbędnej w procesie wchłaniania w jelicie jonów wapnia. Dodatkowo pobudza uwalnianie z kości fosforu i wapnia w hipokalcemii (niedoborze wapnia), przy udziale parathormonu (PTH), zwiększa nerkową reabsorbcję wapnia i zapewnia homeostazę organizmu.
Witamina D pochodzi z dwóch źródeł:
- Syntezy skórnej (80%-90% witaminy D).
- Pożywienia (ryby, tran, produkty mleczne, margaryny fortyfikowane w witaminę D, 10-20% dziennego zapotrzebowania).
Badania naukowe potwierdziły, że komórki mięśnia sercowego posiadają receptory (VDR) dla witaminy D oraz zależne od kalcytriolu białka wiążące wapń. Aktywna postać witaminy D3- kalcytriol wpływa na aktywność kanałów wapniowych w komórkach mięśnia sercowego, dzięki czemu zapewnia prawidłową kurczliwość serca. Wiele badań sugeruje ścisły związek między występowaniem schorzeń kardiologicznych, a niedoborem witaminy D. Patofizjologiczny mechanizm wynika z faktu, iż witamina D hamuje procesy koagulacji, zmniejsza aktywność układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAA), zmniejsza powstawanie zmian miażdżycowych, dodatkowo pobudza wydzielanie insuliny. W związku z tym, deficyt witaminy D3 może prowadzić do przewlekłego zapalenia naczyń, rozwoju nadciśnienia tętniczego, zastoinowej niewydolności serca, przerostu lewej komory serca, choroby niedokrwiennej i zawału mięśnia sercowego oraz zespołu metabolicznego, cukrzycy czy nadczynności przytarczyc.
Położenie geograficzne Polski (promieniowanie ultrafioletowe gwarantujące odpowiednią syntezę witaminy D w okresie od kwietnia do września), stosowanie kremów z filtrem oraz ograniczona ilość produktów z witaminą D powoduje, że jesteśmy narażeni na niedobór omawianego związku w organizmie. Tym samym na ryzyko rozwoju chorób układu krążenia. W celu częściowego zapewnienia podaży witaminy D, należy spożywać produkty będące jej źródłem, eksponować ciało na słońce oraz rozważyć suplementację preparatami tylko i wyłącznie w przypadku zalecenia przez lekarza i pod jego ścisłą kontrolą.
