Owsik ludzki jest pasożytem jelita grubego i występuje wyłącznie u człowieka. Owsik przenosi się łatwo drogą pokarmową lub wziewną, za pośrednictwem brudnych rąk, skażonego pożywienia lub kurzu.
Objawy i przebieg owsików
Samce owsika są trudno dostrzegalne gołym okiem. Natomiast samice mają długość około 1 cm. Żyją one przez 4 tygodnie, często wychodzą przez otwór odbytowy, pełzają po skórze krocza i wysychając giną. Wywędrowywanie owsików następuje zwykle wieczorem, po zaśnięciu; powoduje to intensywny świąd. Inwazyjne jaja owsika zachowują żywotność w pomieszczeniach o stałej temperaturze i wilgotności przez kilka tygodni.
Ze względu na charakterystyczne dla owsicy zjawisko autoinwazji (połykanie jaj znajdujących się najczęściej pod nie umytymi paznokciami) zarażenie ma często charakter przewlekły. Obecność pasożytów w jelicie powoduje nieznaczny stan zapalny.
Szczególnie dotkliwy jest uporczywy świąd związany z wędrówką pasożytów owsika oraz odczynem alergicznym.
U dzieci owsica (owsik) może być przyczyną:
- niepokoju ruchowego,
- obgryzania paznokci,
- trudności w skupieniu uwagi,
- zgrzytania zębami,
- zaburzeniami podczas snu.
Często występuje także brak łaknienia, bladość powłok i cienie pod oczyma. Do powikłań owsicy należą: zapalenie wyrostka robaczkowego, zmiany zapalne okolicy odbytu związane z nadkażeniem bakteryjnym, przewlekłe stany zapalne sromu i pochwy.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć owsiki
Rozpoznanie choroby jest często stawiane przez rodziców stwierdzających obecność samic pasożyta owsika w okolicy odbytu lub w kale. Metodą diagnostyczną są wymazy z okolicy odbytu wykonywane za pomocą taśmy celofanowej, do której przyklejają się jaja pasożyta znajdujące się w okolicy okołoodbytowej. Jaja pasożytów oglądane są pod mikroskopem. Wskazane jest kilkakrotne wykonanie wymazów w dwudniowych odstępach.
Uwaga! Zwykłe badanie mikroskopowe próbki kału (tak jak np. w kierunku lambliozy) nie wykrywa owsików. Przy podejrzeniu owsicy konieczne jest przeprowadzenie badań według opisanej powyżej metodyki lub oglądanie okolicy odbytu dziecka krótko po zaśnięciu - można zauważyć wtedy żywe owsiki, co potwierdza rozpoznanie.
Po stwierdzeniu zakażenia konieczne jest rozpoczęcie leczenia. Istnieje kilka leków skutecznych przeciwko owsikom. Są one dostępne wyłącznie na receptę. Wyboru preparatu dokonuje lekarz. Często zaleca się powtarzanie kurację co 2 tygodnie, lub co miesiąc Często wskazane jest jednoczesne przeleczenie wszystkich domowników.
Leczenie owsików
Niezależnie od stosowanego leczenia istotne znaczenie ma wykształcenie u dziecka podstawowych nawyków higienicznych.
W przypadku intensywnego zarażenia konieczne jest gruntowne wysprzątanie pomieszczeń mieszkalnych oraz wypranie i wyprasowanie bielizny i pościeli. Ważna jest dieta z ograniczeniem cukrów i ze zwiększeniem zawartości błonnika.
