Profilaktyka i jeszcze raz profilaktyka!

Przynajmniej raz do roku, każdy z nas powinien profilaktycznie wykonywać badania krwi. Okazuje się, że niektóre parametry, które analizowane są w tradycyjnej morfologii mogą wskazywać, że w naszym organizmie toczy się walka z chorobą.

• Morfologia krwi – podstawowe badanie, którego koszt oscyluje w granicach 10 – 15 złotych (w zależności od miasta w którym wykonywane jest badanie). W trakcie badania oznaczane są m.in. parametry dotyczące czerwonych krwinek, białych krwinek, płytek krwi. Niektóre znaczne odchylenia od normy, mogą świadczyć zarówno o infekcji, ale także mogą sygnalizować schorzenie układu krwionośnego (np. przy białaczce).
  Hematokryt - oznaczenie to może sugerować zbytnie zagęszczenie lub rozrzedzenie krwi, z którym można mieć do czynienia zarówno przy chorobach serca jak i przy niektórych chorobach o podłożu onkologicznym. 
• OB – proste badanie krwi, może przynieść wiele informacji o stanie zdrowia. Badanie polega na określeniu szybkości opadania czerwonych krwinek. Podwyższone OB odnotowywane jest często w przypadku białaczki.

Gdy wyniki wskazują, że coś jest nie tak…

Odchylenia od normy, które mogą pojawić się w morfologii powinny zmobilizować lekarza do skierowania pacjenta na bardziej szczegółowe badania. Ważny jest również wywiad lekarski i przeanalizowanie chorób, jakie występowały w rodzinie. W dalszym leczeniu, lekarz może podjąć decyzje o przeprowadzeniu kolejnych, szczegółowych badań, które mogą opierać się na:

• USG – pozwala na ocenę m.in. jajników, wątroby, tarczycy, jamy brzusznej czy piersi. USG uznawane jest za badanie wstępne w diagnostyce wielu nowotworów,
• RTG – badanie  pozwala na uwidocznienie ewentualnych zmian zachodzących w narządach klatki piersiowej,
• Endoskopia – w przypadku podejrzenia zmian w obrębie jelita grubego, żołądka, pochwy,
• Tomografia komputerowa – badanie nieinwazyjne, które szybko pozwala zdiagnozować ogniska chorobowe w narządach.

Markery nowotworowe

W przypadku zdiagnozowania niepokojących guzów, narośli czy nacieków lekarz zapewne podejmie decyzję o wykonaniu dodatkowych badań molekularnych. Uwaga – nowotwory, dotykają określonych narządów / tkanek – każdy z nich pozostawia „charakterystyczny ślad”, który wykrywany jest w badaniu markerów. Zmiany w samej morfologii krwi, nigdy nie będą wskazywać na konkretny nowotwór – do takich wniosków lekarz może dojść po zleceniu szeregu dodatkowych badań.

Do najczęściej badanych markerów nowotworowych zalicza się :

• Marker CEA – oznaczany w surowicy krwi, służy do diagnozowania raka jelita grubego, gruczolaku, raku płuc. Dodatkowo, wzrost jego poziomu uważany jest za istotny wskaźnik przy pojawianiu się przerzutów nowotworowych,
• PSA – uznawany jest za specyficzny marker w diagnozowaniu raka gruczołu krokowego. Przy stężeniu > 10 ng / mL prawdopodobieństwo raka wynosi ok 90 %,
• AFP – znaczny wzrost stężenia AFP sugeruje raka pierwotnego wątroby, zarodkowego raka jąder czy jajników,
• CA – 125 – marker nowotworowy, służący do oceny ryzyka zachorowania na raka jajnika,
• CA – 15 – 3 – uznawany jest za marker, służący do diagnozowania niezłośliwych zmian w piersi, marskości wątroby,
• CA 19 – 9 – podwyższony poziom tego antygenu, stwierdzany jest u osób cierpiących na raka wątroby, raka jelita grubego, żołądka lub raka pęcherzyka żółciowego,
• SCCA – jest to charakterystyczny marker dla raka szyjki macicy,

Należy pamiętać, że najważniejsza jest profilaktyka. Regularne badania u lekarza rodzinnego oraz wykonywanie rutynowych badań krwi, mogą pozwolić na wykrycie stanu chorobowego w pierwszym, uleczalnym stadium.