Spośród zachorowań na nowotwór jelita grubego należy wyodrębnić 2 grupy zachorowań:

• sporadyczne (niezwiązane z obciążeniem genetycznym),
• rodzinne (powstające na podłożu dziedziczonej mutacji genetycznej).

Znaczącą większość zachorowań stanowi pierwsza grupa (około 70-95%). Wśród czynników ryzyka zachorowania na nowotwór jelita grubego wymienia się występowanie tej choroby w rodzinie, współwystępowanie choroby Leśniowskiego-Crohna oraz zespołu jelita drażliwego, palenie tytoniu, obecność polipów jelita grubego oraz otyłość.

Objawy raka jelita grubego w dużej mierze zależą od lokalizacji, jak i stadium zaawansowania procesu nowotworowego. Do najczęstszych zaliczamy:

• obecność krwi w stolcu po defekacji,
• krwawienia z odbytnicy, których źródłem nie są żylaki odbytu,
• uporczywe biegunki,
• zmiana rytmu wypróżnień,
• zaparcia naprzemienne z biegunkami,
• zmiana w kształcie i konsystencji stolca,
• nieefektywne parcie na stolec,
• niedokrwistość (będąca wynikiem krwawienia do światła jelita grubego),
• utrata masy ciała, osłabienie, anemia.

Podstawowym, najszybszym i najprostszym badaniem u pacjentów z podejrzeniem nowotworu jelita grubego jest badanie „per rectum” – palcem przez kiszkę stolcową. Jest to często pomijane, ale niezmiernie ważne badanie, które powinno być wykonywane okresowo u lekarza rodzinnego, u osób, które posiadają czynniki ryzyka tejże choroby. Niezbędnym uzupełnieniem badania wstępnego są badania specjalistyczne mające na celu postawienie bądź wykluczenie odpowiedniej diagnozy. Niektóre z nich to: badanie antygenu karcynoembrionalnego we krwi, badanie obecności krwi utajonej w stolcu, rektoskopia, kolonoskopia, kolonoskopia wirtualna czy wlew kontrastowy jelita grubego.

Dobór odpowiedniej metody leczenia raka jelita grubego jest uzależniony od jego lokalizacji oraz stopnia zaawansowania. Podstawową metodą leczenia tego typu nowotworów jest zabieg chirurgiczny. Nie zawsze wiąże się to z resekcją fragmentu jelita, bowiem gdy guz jest znacznie ograniczony, może okazać się wystarczające miejscowe wycięcie zmiany. Niestety w przeważającej większości przypadków nowotwór jest już na tyle zaawansowany, że zabieg chirurgiczny kończy się usunięciem fragmentu ściany jelita z zachowaniem marginesu zdrowej tkanki. W niektórych przypadkach podczas operacji konieczne jest stałe bądź czasowe wyłonienie stomii – sztucznego odbytu. Jest to otwór w ścianie brzucha, do którego doprowadzony jest koniec jelita, przez który wydalany jest stolec do specjalnego pojemniczka, tzw. „worka stomijnego”. W ostatnich latach podejmuje się próby leczenia chirurgicznego przez powłoki brzuszne –laparoskopowego – jednak jest to póki co metoda stosowana w niewielu ośrodkach. Uzupełnieniem leczenia chirurgicznego jest zarówno radio-, jak i chemioterapia.

Jako że wśród czynników ryzyka zachorowania na nowotwór jelita grubego znajdują się takie, które można modyfikować, warto podjąć działania zmniejszające ryzyko zachorowania. Do najważniejszych zaliczamy: regularną aktywność fizyczną, ograniczenie spożywanych tłuszczów zwierzęcych, regularne spożywanie owoców i warzyw, zmniejszenie spożycia alkoholu oraz regularne badania okresowe – kolonoskopia i testy na krew utajoną w kale.