Z danych Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych (OZZPiP) wynika, że aż 78% osób wykonujących te zawody doświadczyło aktów agresji w miejscu pracy, a niemal 98% było świadkami takich incydentów. Najczęściej sprawcami są pacjenci i ich bliscy – wskazuje analiza przeprowadzona przez organizację.
Spis treści:
- Wyniki badania – skala problemu
- Kto najczęściej dopuszcza się agresji?
- Słowna, psychiczna i fizyczna agresja
- Brak procedur bezpieczeństwa
- Długofalowe konsekwencje przemocy
- Codzienność wielu pielęgniarek i położnych
- Przemoc ze strony współpracowników
- Agresja to problem systemowy
Wyniki badania – skala problemu
W ankiecie OZZPiP wzięło udział 1846 osób, z czego 1702 to pielęgniarki i pielęgniarze, a 144 – położne i położni. Przeważającą część respondentów stanowiły kobiety (1761), natomiast w badaniu uczestniczyło także 80 mężczyzn. Pięć osób nie określiło swojej płci.
Kto najczęściej dopuszcza się agresji?
Najczęstszymi sprawcami ataków są pacjenci (68%) oraz członkowie ich rodzin (38%). Według OZZPiP największe ryzyko wystąpienia takich sytuacji dotyczy personelu pracującego:
- na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych,
- w izbach przyjęć,
- w zespołach ratownictwa medycznego,
- na oddziałach psychiatrycznych, internistycznych i geriatrycznych.
Agresja wobec położnych i pielęgniarek, fot. panthermedia
Słowna, psychiczna i fizyczna agresja
Dominującą formą agresji, z którą mierzą się pielęgniarki i położne, jest przemoc werbalna (91%). Poza nią odnotowano przypadki nękania psychicznego (50%) oraz ataków fizycznych (47%). Jako główne przyczyny agresji ankietowani wskazali zaburzenia psychiczne pacjentów, frustrację związaną z jakością usług, brak cierpliwości wobec personelu, stres oraz konflikty w miejscu pracy.
Brak procedur bezpieczeństwa
Mimo powszechności agresywnych zachowań w niemal 25% placówek nie istnieją żadne procedury pozwalające na ich skuteczne ograniczanie czy niwelowanie ich skutków.
Formy agresji wobec personelu medycznego w Polsce, fot. panthermedia
Długofalowe konsekwencje przemocy
Z doświadczeniem agresji wiążą się poważne skutki psychiczne i zdrowotne. Prawie połowa badanych (47%) odczuwa silny stres, 40% obawia się powtórzenia takich sytuacji, a 31% traci motywację do pracy. Ponadto 14% osób skarży się na bezsenność, a 17% musiało skorzystać ze zwolnienia lekarskiego.
Codzienność wielu pielęgniarek i położnych
Badanie wykazało, że 54% respondentów nadal pracuje w placówkach, w których doświadczyli aktów agresji. Co trzeci badany był świadkiem lub ofiarą takiego zdarzenia w ciągu ostatniego miesiąca, 23% – w ciągu pół roku, a 15% – w przeciągu roku. Niemal 70% osób doświadcza przemocy regularnie, a jedynie 30% uważa, że był to incydent jednorazowy.
Konsekwencje długofalowej przemocy w miejscu pracy, fot. panthermedia
Jedna trzecia pielęgniarek i położnych spotyka się z agresją kilka razy w miesiącu, kolejna grupa – kilka razy w tygodniu. Co gorsza, 5% personelu medycznego ma do czynienia z nią każdego dnia.
Przemoc ze strony współpracowników
Niepokojącym zjawiskiem jest także agresja w relacjach zawodowych. Ponad połowa pielęgniarek i położnych deklaruje, że padła ofiarą przemocy ze strony kolegi z pracy lub przełożonego.
Przewodnicząca OZZPiP, Krystyna Ptok, podkreśla, że presja, przeciążenie obowiązkami i chroniczny stres sprawiają, że napięcia w zespołach narastają, co prowadzi do konfliktów i przypadków mobbingu. W jej ocenie system ochrony zdrowia zmaga się z problemami strukturalnymi, które pogłębiają te zjawiska.
Wiceprzewodnicząca OZZPiP, Dorota Ronek, zwraca uwagę, że blisko 60% osób dotkniętych agresją nie otrzymało żadnej formy wsparcia. Pomocy można było oczekiwać głównie od współpracowników (30%), rzadziej od przełożonych (7%), a jedynie 2,5% badanych skorzystało z konsultacji psychologicznej.
Przemoc ze strony współpracowników w ochronie zdrowia w Polsce, fot. panthermedia
Agresja to problem systemowy
Zdecydowana większość respondentów (70%) uważa, że przemoc wobec personelu medycznego wynika z systemowych zaniedbań i wymaga kompleksowych rozwiązań. OZZPiP apeluje o wprowadzenie jednolitych procedur współpracy ze służbami porządkowymi, standardów bezpieczeństwa oraz obowiązkowych szkoleń z zakresu radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych.
Badanie zostało przeprowadzone w dniach 4-17 lutego 2025 roku, obejmując pielęgniarki, pielęgniarzy, położne i położnych z całego kraju. Ankieta była dostępna na platformach społecznościowych OZZPiP oraz w ramach wewnętrznych kanałów związku.
