GPS w chirurgii?

Termin nawigacja z łac. navigatio - żegluga,  można zdefiniować jako „sztuka bezpiecznego prowadzenia”. Na oceanie żeglarz określa swoją pozycję względem Słońca lub Księżyca i gwiazd. Starożytni Grecy mogli żeglować wyłącznie wzdłuż linii brzegowej, ponieważ obca była im sztuka nawigacji. We współczesnym świecie nawigacja kojarzy nam się z multimedialną mapą, która w kilka sekund znajduje nasz cel , by następnie głosowe polecenia do niego nas doprowadziły. To nie tylko dla naszej wygody stworzono samochodową nawigację, ale także by oszczędzić nam błądzenia po drogach i skrócić czas dojazdu.  

Taki sposób prowadzenia nas do celu zwiększa nasze bezpieczeństwo, bo przecież łatwiej nam jest słuchać głosowych wskazówek, niż śledzić drogę na papierowej mapie. Dokładnie taki sam pomysł przyświecał twórcom nawigowanej chirurgii. Jej głównym atutem jest szybsze dotarcie do miejsca objętego stanem chorobowym (co sumarycznie skraca czas operacji) oraz zwiększenie precyzji wykonywanej procedury chirurgicznej.

Koncepcja ustalenia topografii poszczególnych elementów anatomicznych znalazła zastosowanie przede wszystkim w zabiegach minimalnie inwazyjnych oraz takich, które są przeprowadzane na małym polu operacyjnym.

Wyżej wymienione cechy są charakterystyczne dla zabiegów laryngologicznych. Procedury chirurgiczne we wnętrzu jamy nosa, operacje zatok czy otochirurgia obejmują bardzo małe  struktury anatomiczne ze stosunkowo bogatym zaopatrzeniem przez nerwy i naczynia. 

Jak wygląda medyczny GPS?

Nawigacja operacyjna umożliwia chirurgowi dokładne śródoperacyjne określenie miejsca w tkankach pacjenta, w  którym znajduje się aktualnie używany instrument chirurgiczny. System nawigacji składa się z satelit monitorujących, wskaźników referencyjnych (elementów, które umieszczane są w ciele pacjenta) oraz „znaczników”, które znajdują się na narzędziach chirurgicznych, a które umożliwiają ich dokładną lokalizację w tkankach pacjenta.

fot. shutterstock

System nawigacyjny udziela ciągłego wsparcia chirurgowi, niczym pilot siedzący na fotelu obok kierowcy. Głównym zadaniem tego systemu jest łączenie obrazu ‘nawigowanego’ z endoskopowym. Podobnie jak to dzieje się w przypadku naszej multimedialnej mapy, która wspiera nasze podróżowanie. Satelita lokalizuje nasze położenie, przesyła dane do naszej smartfona i pokazuje je na wyświetlaczu. W chirurgii operator widzi na ekranie monitora obraz konkretnej struktury anatomicznej, na której aktualnie jest przeprowadzany zabieg oraz precyzyjną lokalizacje mikronarzędzi, którymi się posługuje.