Utrzymanie uzębienia dziecka we właściwej formie jest zależne od wielu czynników, takich jak odpowiednia dieta, regularne wizyty kontrolne u lekarza stomatologa, a przede wszystkim właściwa higiena jamy ustnej. Profilaktykę próchnicy rozpoczyna się w momencie, kiedy pierwsze ząbki pojawiają się u dziecka – zabiegi higieniczne przeprowadzane wówczas mają kluczowe znaczenie dla zapobiegania rozwojowi wszelkich nieprawidłowości. W tym przypadku odpowiedzialność za odpowiedni stan uzębienia dziecka biorą na siebie rodzice, którzy powinni skorzystać z pomocy specjalisty głównie w celu odpowiedniej edukacji – by posiadać wiedzę, dzięki której zęby ich dziecka będą w dobrej formie [1].

Zdrowe zęby a jakość życia

Zdrowe uzębienie to nie tylko kwestia odpowiedniego wyglądu, który także jest znaczącym aspektem naszego życia, gdyż wpływa na postrzeganie samego siebie i samoocenę, ale ma też znaczenie w odniesieniu do innych obszarów życia, takich jak czerpanie radości ze spożywanych posiłków, odpowiednie kształtowanie relacji towarzyskich, pewność siebie w życiu prywatnym i zawodowym. Choroby jamy ustnej – czyli zarówno choroby zębów, jak i dziąseł stanowią czynnik sprzyjający podniesieniu się ryzyka rozwoju innych chorób, takich jak cukrzyca, choroby serca, rak trzustki czy zapalenie płuc [2].

Kiedy czas na pierwszą wizytę u stomatologa?

Rozpowszechnienie się zjawiska, jakim jest próchnica, skłania do większej dbałości o uzębienie dziecka, jednak jak wskazuje praktyka kliniczna, pierwsza wizyta u lekarza dentysty po pojawieniu się pierwszego ząbka, nie jest standardem, a wręcz rzadkością. Zgodnie z zaleceniami pierwszy raz dziecko powinno pierwszy raz pojawić się na wizycie u dentysty 6 miesięcy po pojawieniu się pierwszego ząbka, nie później jednak niż do 12 miesiąca życia. Skąd konieczność tak wczesnego kontaktu z lekarzem? Głównym celem tego typu wizyty jest ustalenie ryzyka pojawienia się próchnicy, nawiązanie współpracy rodziców z lekarzem, nakreślenie odpowiedniej drogi, którą powinno być prowadzone dziecko oraz wskazanie niezbędnych zabiegów higienicznych, jakie należy wykonywać, by uzębienie dziecka rozwijało się w sposób niezakłócony i prawidłowy. Świadomość rodziców odnośnie do diety, odpowiednich zabiegów fluoryzacyjnych, prawidłowego sposobu oczyszczania jamy ustnej oraz prawidłowego ułożenia dziecka podczas wykonywania zabiegów higienicznych ma kluczowe znaczenie w procesie profilaktyki i prawidłowego dbania o higienę jamy ustnej [1]. Rodzice nie powinni dopuszczać do sytuacji, w której pierwsza wizyta u stomatologa odbywa się w chwili gdy pojawia się ból zęba – dziecko powinno bowiem mieć pozytywne, przyjemne skojarzenia związane z wizytą u dentysty [3].

Knee-to-knee

Prawidłowy sposób ułożenia dziecka podczas wykonywania wszelkich zabiegów higienicznych jest niezwykle ważny, w szczególności dla bezpieczeństwa dziecka oraz dla zachowania pełnej kontroli rodzica nad dzieckiem. Rodzice siedzący naprzeciwko siebie, ze złączonymi kolanami, układają dziecko, by ograniczyć mu możliwość upadku oraz by mieć swobodny dostęp do jamy ustnej malucha [1].

Od pierwszych miesięcy życia

Już pierwszy okres życia dziecka jest dobrym momentem na rozpoczęcie zabiegów higienicznych związanych z dbaniem o jamę ustną. Oczyszczanie śluzówki oraz wałów dziąsłowych to pierwsze czynności, jakie rodzic wykonuje, by zapewnić odpowiednią higienę w tym zakresie u swojego dziecka. Nie jest to jedyny cel takich działań – ważne jest także przyzwyczajanie dziecka do pewnych manipulacji w jamie ustnej, a z wiekiem wyrabianie w nim określonych nawyków. Tutaj także dużą rolę ma rutyna, która sprzyja przyzwyczajaniu się dziecka do określonych czynności – zaleca się bowiem, by każdego dnia, już od wczesnego niemowlęctwa, czyścić błonę śluzową jamy ustnej dziecka przed położeniem spać. Do wykonania wszystkich niezbędnych działań można użyć zarówno gazy czy bawełnianej chusteczki, jak również akcesoriów w postaci nakładek silikonowych lub specjalnych szczoteczek [1].

Mycie zębów, fot. panthermedia

Kiedy pojawiają się u dziecka pierwsze ząbki, można myśleć o rozszerzaniu diety dziecka. Pokarmy, o jakie wzbogacany jest jadłospis dziecka, podawane powinny być łyżeczką, z której korzysta jedynie ono [3].