Czy moje dziecko rozwija się prawidłowo? Czy jego aktualne zachowanie i umiejętności ruchowe są odpowiednie do wieku? Czy muszę pilnie pójść do neurologa dziecięcego? Na te i inne pytania odpowiada artykuł specjalisty ze Śląskiego Centrum Pediatrii w Zabrzu. W pierwszej części tekstu omówiono rozwój dziecka w pierwszych 6 miesiącach życia.
Najważniejszym i najczęściej zadawanym pytaniem, z jakim spotykają się zarówno położnicy, jak i potem pediatrzy, jest pytanie "Czy moje dziecko rozwija się prawidłowo? Czy jego aktualne zachowanie i umiejętności ruchowe są odpowiednie do wieku?".
Stosunkowo najprostsza jest ocena elementów rozwoju fizycznego - w większości przypadków wystarcza regularna kontrola masy i długości ciała. Znacznie trudniejsza jest ocena rozwoju psychoneurologicznego. Oba elementy rozwoju oczywiście przenikają się wzajemnie. Przykładowo: niedobory pokarmowe lub różne przewlekłe choroby (nerek, wątroby, jelit) mogą znacząco wpływać na zaburzenie rozwoju zarówno fizycznego jak i umysłowego dziecka.
Niezwykle ważne jest też pamiętanie, że każde niemowlę dla prawidłowego rozwoju wymaga ciągłego kontaktu z matką. Już od pierwszego tygodnia życia dziecko musi być karmione kilka razy na dobę, a karmienie, przewijanie, kąpiel, branie na ręce i przytulanie zajmuje matce przeciętnie 5-7 godzin dziennie. U tych dzieci, u których kontakt z matką był ograniczony dochodzi do zahamowania rozwoju. Profesor Theodor Hellbrügge z Centrum Dziecięcego i Instytutu Pediatrii Społecznej i Medycyny Młodzieżowej Uniwersytetu w Monachium opisał w swojej książce dzieci z wyższych warstw społecznych, ze znakomitym stanem zdrowia, które nie dawały sobie rady w szkole i w późniejszej pracy zawodowej, pomimo stwierdzanego wysokiego poziomu inteligencji, jeżeli przez pierwsze lata swego dzieciństwa pozbawione były bliskości matki.
Badania dotyczące rozwoju dzieci adoptowanych przeprowadzone w monachijskim Centrum Dziecięcym wykazały, że najistotniejsze dla prawidłowego rozwoju społecznego są pierwsze 3 lata życia dziecka. Dzieci adoptowane w pierwszym roku życia, przy odpowiednim poradnictwie i leczeniu, nie miały żadnych trudności przystosowawczych w rodzinie adoptującej. Natomiast dzieci, które wyszły z domów dziecka w wieku 3 lat lub później, wykazywały zaburzenia, które tylko w niewielkim stopniu były możliwe do opanowania, pomimo intensywnej terapii.
Warunkiem decydującym o rozwoju społecznym niemowlęcia i małego dziecka jest stała, trwająca od 5 do 6 godzin dziennie opieka jednej i tej samej osoby. Nie musi to być matka rodzona, ale w okresie wczesnego dzieciństwa jakakolwiek zmiana osoby zajmującej się dzieckiem oznacza stałe naruszenie nie tylko jego rozwoju społecznego, ale także mowy i całego zachowania psychoruchowego.
