Stymulator serca, zwany również kardiostymulatorem lub sztucznym rozrusznikiem serca, jest urządzeniem elektrycznym wszczepianym do ciała pacjenta.
Urządzenie to ma zastosowanie wówczas, gdy dochodzi do upośledzenia pracy naturalnego rozrusznika serca (węzła zatokowo-przedsionkowego). Stała elektrostmulacja ma swoje zastosowanie w profilaktyce niedokrwienia mózgu, niewydolności serca lub zaburzeniach przewodzenia.
Innymi wskazaniami do wprowadzenia stałej elektrostymulacji serca są:
- migotanie przedsionków,
- blok przedsionkowo-komorowy,
- zespół chorego węzła zatokowo-przedsionkowego,
- bradykardia zależna od czynności autonomicznego układu nerwowego,
- zespół wazowagalny (zaburzenie autoregulacji napięcia ścian naczyń krwionośnych prowadzące do omdleń).
Budowa rozrusznika serca
Rozrusznik serca składa się ze stymulatora, w którym umieszczone są baterie – ich żywotność to ok. 10-15 lat. Stymulator jest wszczepiany pod skórę generując regularne impulsy elektryczne. Najczęstszymi miejscami wprowadzenia elektrod rozrusznika są żyła podobojczykowa lub żyła odpromieniowa. Alternatywnymi miejscami są żyła udowa lub żyła szyjna.
Elektroda zostaje wprowadzona przez żyłę do przedsionka lub komory serca. Natomiast drugi koniec elektrody umieszczony jest w elektrostymulatorze. Znajduje się on albo w dole pachowym albo w mięśniu piersiowym większym. Obecnie stosowane są przede wszystkim rozruszniki "na żądanie". Pozwalają one na analizę rytmu serca pacjenta, a także wytwarzają własne sygnały elektryczne, które dostosowywane są do bicia serca chorego w danym momencie. Jeżeli pojawi się nieprawidłowy rytm, elektrostymulacja serca inicjuje jego czynność elektryczną za pomocą prądu elektrycznego.
Podstawowym celem stałej elektrostymulacji serca jest zapobieganie braku czynności elektrycznej serca (asystolia), która w zapisie EKG obrazuje linię poziomą.
fot. pantherstock
Kody stymulatorów
Aby określić typ stymulacji, stosuje się specjalny międzynarodowy kod. Kod stymulatora składa się z trzech lub czterech liter i opisuje podstawowe właściwości każdego stymulatora:
- Pierwsza litera kodu oznacza miejsce stymulowane
- Druga litera kodu opisuje miejsce, z którego odbierane są impulsy sterujące pracą rozrusznika
- Trzecia litera kodu informuje o sposobie odpowiedzi na zarejestrowane bodźce
- Czwarta litera kodu opisuje stymulację z adaptowalną częstością.