Wady postawy ciała są obecnie powszechnym problemem populacyjnym, wiążącym się z dolegliwościami bólowymi ze strony układu ruchu, ale także z licznymi ograniczeniami w funkcjonowaniu społecznym. Ich początków należy upatrywać już w wieku szkolnym (rozwojowym), kiedy to właśnie dochodzi do pierwszych nieprawidłowości spowodowanych głównie siedzącym trybem życia oraz ograniczeniem aktywności fizycznej. Zarówno ograniczenia, jak i sam wygląd fizyczne, wynikający z patologicznym zmian w zakresie układu kostnego, mają ogromny wpływ na kształtowanie się samooceny u młodego człowieka.
Przyczyny wad postawy
Zaburzenia funkcji podporu, zaburzenia mięśniowe czy zaburzenia związane ze stabilizacją miednicy są najczęściej wymienianymi przyczynami powstawania wad postawy. Obok nich wskazuje się również schorzenia neurologiczne, w przebiegu których również często występować mogą nieprawidłowości mające związek z postawą oraz choroby układu oddechowego czy układu krążenia [1].
W dzisiejszym świecie, który „obliguje” w pewien sposób do siedzącego trybu życia, w szczególności w krajach rozwiniętych, to właśnie spędzanie większości czasu w statycznej pozycji jest główną przyczyną powstawania zaburzeń układu ruchu. Z takim trybem życia i funkcjonowania wiąże się także ograniczona aktywność fizyczna, zbyt długie i niezmienne przebywanie w jednej (zazwyczaj nieprawidłowej) pozycji, błędy powtarzane przez dziecko w sytuacji noszenia plecaka (noszenie na jednym ramieniu), nieodpowiednio dobrane meble do wzrostu dziecka, niewłaściwa pozycja podczas czytania i pisania, słaby wzrok skłaniający do przyjmowania nieprawidłowej pozycji, osłabienia związane z przebytą chorobą, niedożywienie, zbyt duży wzrost w stosunku do osób z tej samej grupy wiekowej czy dźwiganie przesadnie dużych ciężarów. W kontekście wyżej wymienionych czynników należy zwrócić więc uwagę na ogromną rolę rodziców w kształtowaniu się prawidłowej budowy ciała, sylwetki oraz prawidłowego rozwoju dziecka [2].
Samoocena a wady postawy
Samoocena stawia jeden z najistotniejszych konstruktów psychicznych, odpowiadających za funkcjonowanie człowieka w danym środowisku. W literaturze specjalistycznej można znaleźć definicję określającą samoocenę jako subiektywne postrzeganie samego siebie na podstawie bilansu swoich osiągnięć i porażek [5].
Stąd można podjąć stwierdzenie, że samoocena stanowi integralną część obrazu samego siebie, a jej głównym zadaniem jest regulacja, przy pomocy której człowiekowi łatwiej przychodzi wyodrębnienie i umiejscowienie siebie w danej grupie społecznej i otoczeniu. Samoocena jest tworem, który wymaga długotrwałego procesu kształtowania – składa się na niego wiele czynników i sytuacji życiowych, jakich człowiek doświadcza już od chwili narodzin. Jedną ze składowych, mających wpływ na kształtowanie się obrazu samego siebie, jest jakość życia, która w kontekście wieku dziecięcego i rozwojowego polega głównie na porównywaniu siebie z rówieśnikami. Wszelkie czynniki, które mają wpływ na ograniczenie zdolności psychicznych, fizycznych, rozwojowych i powodujące „odstawanie” od grupy, postrzegane są, jako elementy wpływające na obniżenie jakości życia w tym okresie. Elementem mającym bardzo duży wpływ na pogorszenie się jakości życia oraz na budowanie samooceny jest wygląd zewnętrzny, czyli fizyczność człowieka.
Występowanie wad postawy związane jest przede wszystkim z ograniczeniami ruchowymi, dolegliwościami bólowymi oraz zaburzeniem normalnego funkcjonowania w życiu codziennym. Jednocześnie występowanie widocznych zmian w zakresie układu kostnego – wygląd ciała oraz jego odbiór społeczny – ma bardzo duże znaczenie w procesie kształtowania się obrazu samego siebie i obniżonej samooceny. Co więcej: proces diagnostyczny w przypadku zaburzeń w obrębie narządu ruchu wiąże się niejednokrotnie ze strachem i reakcjami lękowymi [1].
Jeśli młody człowiek, którego rozwój psychiczny i społeczny podlega silnym wpływom w przebiegu kształtowania samooceny, zauważa swoje ograniczenia, brak możliwości sprostania wymaganiom oraz wykraczanie poza „standardy” w zakresie wyglądu zewnętrznego, może pojawić się u niego problem zaburzeń na tyle psychicznym.
Bardzo ważny jest proces rehabilitacji w zakresie wad postawy, który jednak nie powinien ograniczać się tylko do niwelowania patologicznych zmian fizycznych, ale także swoim zakresem obejmować kompleksowo sferę psychiczną. Praca nad korekcją sylwetki to także praca nad budowaniem obrazu samego siebie i własnej samooceny, a także samoakceptacji [1].
