Magnez to jeden z najcenniejszych biopierwiastków, który odgrywa w organizmie bardzo istotną rolę - jego zawartość stanowi 0,1 - 0,47% masy ciała (stąd należy on do mikroelementów). Magnez nie tylko bierze udział w procesie fotosyntezy, ale również w ważnych reakcjach enzymatycznych. Jony magnezu znajdują się we wszystkich płynach ustrojowych - to istotny składnik puli kationów, które kluczowe znaczenie odgrywają w przestrzeni wewnątrzkomórkowej. Niedobór magnezu w organizmie może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi (m.in. kołatanie serca, bezsenność, problemy z koncentracją).
Przyczyny niedoboru magnezu
Prawidłowe stężenie magnezu we krwi wynosi 0,65 - 1,2 mmol/l. Niedobór magnezu w organizmie to wynik ujemnego bilansu tego pierwiastka w organizmie (straty magnezu są większe niż jego podaż).
Na niedobór pierwiastka w przeważającej większości przypadków, ma wpływ nieprawidłowa oraz uboga w magnez dieta. Taki stan rzeczy bardzo często jest spowodowany przestrzeganiem rygorystycznej diety jak i nieumiejętnych prób odchudzania (do niedoboru magnezu może doprowadzić dieta sprowadzona do kilku stale spożywanych produktów).
Na niski poziom magnezu w organizmie mają również wpływ choroby ogólnoustrojowe (efekt przyjmowania wybranych leków). Do hipomagnezemii przyczyniają się także używki (kofeina, alkohol) - spożywane w nadmiernej ilości.
Wśród chorób, w przebiegu, których bardzo częstym objawem jest niskie stężenie magnezu to m.in.:
- choroby neurologiczne,
- alergie pokarmowe,
- nieswoiste choroby zapalne jelit,
- nowotwory jamy ustnej, gardła, przełyku.
Do przyczyn prowadzących do hipomagnezemii zalicza się także patologie związane ze zwiększonym wydalaniem magnezu z organizmu (m.in. przewlekłe biegunki, przewlekła choroba nerek, wielomocz).
Ważne! Czynniki redukujące magnez w organizmie to zwłaszcza białka, tłuszcze nasycone, szczawiany (m.in. rabarbar), duże ilości wapnia znajdujące się w produktach mlecznych szczególnie w produktach homogenizowanych.
Ponadto do niedoboru magnezu przyczynia się:
- niski poziom magnezu w wodzie,
- spożywanie przetworzonych bądź gotowanych produktów, które w wyniku tych procesów utraciły cenne makroelementy,
- stosowanie nawozów sztucznych, które powodują ograniczenie ilości magnezu w glebie.
Skutki niedoboru magnezu - wpływ na układ nerwowy
Niedobór magnezu wpływa na funkcjonowanie całego organizmu - począwszy od objawów fizycznych a na psychicznych skończywszy.
Magnez ma bardzo istotny wpływ na układ nerwowy - jest jonem charakteryzującym się działaniem uspokajającym (obniża pobudliwość komórek nerwowych). Poprzez proces porażania zwojów nerwowych układu autonomicznego, wpływa na zwiększenie ich działania hamującego a osłabia ich działanie pobudzające.
Ważne! Magnez to cenny makroelement, który hamuje uwalnianie adrenaliny oraz noradrenaliny - wpływając tym samym dobroczynnie na układ nerwowy. Pełni ważną funkcję w zapobieganiu depresjom.
Ponadto pierwiastek ten wpływa na prawidłową pracę mózgu - jego obniżone stężenie w płynie mózgowo - rdzeniowym obserwuje się m.in. u osób z lekomanią, depresją.
Magnez odpowiada za dostawę energii do tkanek oraz komórek organizmu - szczególnie do wrażliwych na jego niedobór komórek nerwowych mózgu (pełni rolę katalizatora spalania węglowodanów, w tym glukozy).
Magnez należy do naturalnych inhibitorów neuronowego receptora NMDA, przez co wpływa na aktywację większej ilości połączeń nerwowych w mózgu, podnosi zdolność uczenia się a także polepsza pamięć krótko i długotrwałą.
Ważne! Częste spożywanie przez dzieci produktów bogatych w magnez - skutkuje ich lepszą koncentracją oraz zmniejsza skłonność do agresji. Magnez również ma korzystny wpływ na osoby cierpiące na ADHD.
Objawami niedoboru magnezu mogą być m.in.:
- skurcze mięśni łydek,
- bezsenność,
- drażliwość,
- drżenie powiek,
- apatia,
- problemy z koncentracją.
Niedobór magnezu grozi zwłaszcza:
- uczniom i osobom intensywnie pracującym umysłowo,
- pracującym ciężko fizycznie,
- żyjącym w ciągłym napięciu oraz stresie,
- kobietom w ciąży i w trakcie menopauzy,
- osobom na restrykcyjnej diecie.
fot. shutterstock
Magnez należy do pierwiastków, które są słabo przyswajalne - z pokarmów wchłania się go tylko 15 - 40%. Warto, więc zwiększyć jego przyswajalność przez m.in. jedzenie surowych owoców oraz warzyw.
Największe ilości magnezu znajdują się w:
- orzechach,
- mąkach z pełnego przemiału,
- nieoczyszczonym ryżu,
- kaszach,
- suszonych owocach,
- zielonych warzywach,
- roślinach strączkowych,
- gorzkiej czekoladzie.
W przypadkach zwiększonego zapotrzebowania na ten pierwiastek wskazane jest uzupełnianie niedoboru suplementami diety.
Ważne! Zarówno niedobór, jak i nadmiar magnezu są niebezpieczne dla organizmu. Przyjmowanie wszelkich preparatów zawierających magnez powinno być poprzedzone konsultacją z lekarzem.