FAS, czyli płodowy zespół alkoholowy, to schorzenie będące efektem spożywania przez ciężarną kobietę alkoholu w trakcie ciąży. FAS niesie za sobą wiele utrudnień dla dziecka, powodując zaburzenia rozwojowe, trudności z uczeniem się oraz opóźnienie rozwoju psychoruchowego oraz społecznego i emocjonalnego. Dzieje się tak pod wpływem uszkodzeń, jakich dokonał teratogennie działający etanol, przedostając się przez łożysko w trakcie ciąży.
Problem wielu kobiet
Alkohol spożywany przez kobiety w ciąży staje się obecnie coraz powszechniejszym zwyczajem kobiet na całym świecie. Skala picia w ciąży zarówno globalnie, jak i w Polsce, urasta do rangi jednego z najbardziej palących problemów tym bardziej, ze panuje powszechny pogląd o nieszkodliwości alkoholu, zwłaszcza piwa czy czerwonego wina. Jak jednak życie weryfikuje, wiele zaburzeń oraz uszkodzeń rozwojowych spowodowanych jest piciem przez matkę, głównie w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Niebezpieczeństwo wynikające z picia w trakcie ciąży polega na tym, że nawet niewielka ilość alkoholu może spowodować zmiany o charakterze patologicznym wbrew powszechnym opiniom, że tak mała ilość nie zaszkodzi.
Jak wynika z badań PARPA, ilość kobiet w wieku rozrodczym, czyli w przedziale wiekowym 18-40 lat, mówi o tym, że piła alkohol w ciąży. Im kobieta młodsza (19%), tym większe i częstsze spożycie alkoholu w ciąży – podoba zależność występuje u kobiet z wyższym wykształceniem (33%) oraz u pijących „na co dzień” (57%) [1].
FAS – Fetal Alcohol Syndrome (alkoholowy zespół płodowy) jest zespołem fizycznych oraz umysłowych zaburzeń pojawiających się po ekspozycji płodu na alkohol. Etanol ma silne właściwości teratogenne i dużą zdolność do szybkiego przenikania przez łożysko, a co więcej – jest przyczyną zaburzenia procesów biochemicznych, w prostej perspektywie przynosi efekty w postaci poważnych i głębokich zaburzeń rozwojowych płodu (czasami nawet większych niż zażywanie narkotyków).
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie stawianie przez kobiety – jaka ilość spożytego w ciąży alkoholu może zaszkodzić dziecku? Skutki picia są zróżnicowane w zależności od ilości, rodzaju alkoholu oraz od fazy rozwoju embrionu. Prawidłowością jest fakt, że im większa ilość teratogennej substancji, tym większe prawdopodobieństwo uszkodzenia mózgu, jednak jak wspomniano wcześniej, nie da się wykluczyć, że nawet jednorazowe spożycie może doprowadzić do większych uszkodzeń. Aktualnie trwają badania nad czynnikami świadczącymi o predyspozycji do wystąpienia FAS, jednak badania te są w fazie laboratoryjnych badań genetycznych [2].
fot. panthermedia
Epidemiologia
FAS na świecie pojawia się z częstotliwością 3-9 na 1000 żywych urodzeń, jednak wartości te są zróżnicowane w zależności od kraju. Na gruncie polskim szacowane wartości to 3-5 dzieci na 1000, które rodzą się z pełnoobjawowym FAS, jednak około 10 razy więcej dzieci nie ma widocznych na pierwszy rzut oka objawów, choć zauważalne są u nich wady rozwojowe [1].
