CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO

Atenza, 18 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu Atenza, 27 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu Atenza, 36 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu Atenza, 54 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu

2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY

Jedna tabletka o przedłużonym uwalnianiu zawiera 18 mg, 27 mg, 36 mg lub 54 mg metylofenidatu chlorowodorku.

Substancje pomocnicze o znanym działaniu

• Jedna tabletka o przedłużonym uwalnianiu o mocy 18 mg zawiera 4 mg laktozy jednowodnej.

• Jedna tabletka o przedłużonym uwalnianiu o mocy 27 mg zawiera 3,4 mg laktozy jednowodnej.

• Jedna tabletka o przedłużonym uwalnianiu o mocy 36 mg zawiera 6,6 mg laktozy jednowodnej.

• Jedna tabletka o przedłużonym uwalnianiu o mocy 54 mg zawiera 6,8 mg laktozy jednowodnej. Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.

3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA

Tabletka o przedłużonym uwalnianiu. 18 mg

Okrągłe, obustronnie wypukłe, żółte tabletki powlekane o średnicy około 9 mm z dziurką po jednej stronie tabletki.

27 mg

Okrągłe, obustronnie wypukłe, szare tabletki powlekane o średnicy około 9 mm z dziurką po jednej stronie tabletki.

36 mg

Okrągłe, obustronnie wypukłe, białe tabletki powlekane o średnicy około 10 mm z dziurką po jednej stronie tabletki.

54 mg

Okrągłe, obustronnie wypukłe, różowe tabletki powlekane o średnicy około 10 mm z dziurką po jednej stronie tabletki.

4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE

1. Wskazania do stosowania

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)

Produkt leczniczy Atenza jest wskazany do stosowania u dzieci w wieku 6 lat i starszych jako część kompleksowego programu leczenia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi

(ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD) w przypadkach, kiedy inne sposoby postępowania terapeutycznego nie są wystarczająco skuteczne. Leczenie musi być prowadzone pod nadzorem lekarza mającego doświadczenie w leczeniu dziecięcych zaburzeń zachowania.

Rozpoznanie powinno być zgodne z aktualnymi kryteriami DSM lub wytycznymi ICD i opierać się na kompleksowym wywiadzie i szczegółowym badaniu. Rozpoznanie nie może opierać się wyłącznie na jednym lub kilku objawach.

Nie jest znany żaden swoisty czynnik odpowiedzialny za etiologię ADHD. Nie ma też pojedynczego testu potwierdzającego rozpoznanie ADHD. Właściwe rozpoznanie wymaga zastosowania zarówno medycznych, jak i innych specjalistycznych kryteriów diagnostycznych, takich jak: psychologiczne, edukacyjne oraz społeczne.

Pełny kompleksowy program leczenia typowo składa się z działań psychologicznych, edukacyjnych i społecznych, jak również z farmakoterapii. Ma on na celu stabilizowanie stanu dzieci z zespołem zaburzeń zachowania, który charakteryzować się może następującymi objawami: przewlekłą

niemożnością skupiania uwagi przez dłuższy czas, rozproszeniem uwagi, niestabilnością emocjonalną, impulsywnością, umiarkowaną do ciężkiej nadaktywnością, niewielkimi objawami neurologicznymi oraz nieprawidłowym zapisem EEG. Zdolność uczenia się może być zaburzona lub nie.

Leczenie produktem leczniczym Atenza nie jest wskazane u wszystkich dzieci z ADHD, a decyzja

o jego zastosowaniu musi zostać podjęta na podstawie bardzo dokładnej oceny stopnia ciężkości i przewlekłości objawów u dziecka w stosunku do jego wieku.

Zasadnicze znaczenie ma właściwe działanie edukacyjne, zwykle niezbędna jest również interwencja psychospołeczna. W przypadku braku skuteczności tych środków naprawczych, decyzję

o zastosowaniu leków stymulujących można podjąć na podstawie szczegółowej oceny ciężkości objawów u dziecka. Stosowanie metylofenidatu powinno odbywać się zawsze zgodnie

z zarejestrowanymi wskazaniami oraz z wytycznymi dotyczącymi rozpoznania oraz przepisywania produktu.

2. Dawkowanie i sposób podawania

Leczenie musi być rozpoczęte pod nadzorem lekarza z doświadczeniem w leczeniu zaburzeń zachowania u dzieci i (lub) młodzieży.

Badanie przed rozpoczęciem leczenia

Przed przepisaniem produktu, należy koniecznie przeprowadzić początkową ocenę układu

sercowo-naczyniowego pacjenta, w tym pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz częstości akcji serca. Kompletna dokumentacja pacjenta powinna zawierać informacje o stosowanych jednocześnie lekach, wcześniejszych i obecnie współistniejących zaburzeniach fizycznych i psychicznych, przypadkach występowania w rodzinie nagłej śmierci sercowej i (lub) niewyjaśnionych przypadkach śmierci oraz dokładne zapisy na karcie rozwoju, zmierzonych przed leczeniem, wzrostu i masy ciała (patrz punkty 4.3 i 4.4).

Monitorowanie stanu pacjenta w czasie trwania leczenia

Należy stale monitorować rozwój fizyczny, stan psychiczny oraz stan układu sercowo-naczyniowego pacjenta (patrz punkt 4.4).

• Ciśnienie tętnicze krwi oraz częstość akcji serca należy zapisywać na siatce centylowej po każdej modyfikacji dawki, a następnie przynajmniej co 6 miesięcy.

• Wzrost, masę ciała i apetyt należy zapisywać przynajmniej raz na 6 miesięcy w prowadzonej karcie rozwoju.

• Wystąpienie de novo lub nasilenie wcześniejszych zaburzeń psychicznych należy sprawdzać podczas każdej modyfikacji dawki oraz przynajmniej co 6 miesięcy i w trakcie każdej wizyty.

Należy kontrolować pacjentów w kierunku stosowania metylofenidatu niezgodnie z przeznaczeniem (rekreacyjnie), niezgodnie z zaleceniami i nadużywania.

Dawkowanie

Dostosowywanie dawkowania

Konieczne jest zachowanie ostrożności podczas zwiększania dawki na początku leczenia produktem leczniczym Atenza. Zwiększanie dawki należy rozpocząć od możliwie najmniejszej dawki. Tabletki o mocy 27 mg przeznaczone są dla pacjentów, którym przepisywana jest dawka między 18 mg

i 36 mg.

Mogą być dostępne inne moce tego produktu leczniczego oraz inne produkty lecznicze zawierające metylofenidat.

Dawka może być zwiększana o 18 mg. Ogólnym zaleceniem jest dostosowywanie dawki w około tygodniowych odstępach.

Maksymalna dawka dobowa produktu leczniczego Atenza wynosi 54 mg.

Pacjenci niestosujący wcześniej metylofenidatu: Doświadczenie kliniczne dotyczące stosowania metylofenidatu u tych pacjentów jest ograniczone (patrz punkt 5.1). Stosowanie metylofenidatu może nie być wskazane u wszystkich dzieci z zespołem ADHD. W przypadku pacjentów wcześniej niestosujących metylofenidatu, wystarczająco skuteczne mogą okazać się mniejsze dawki produktów o krótkim działaniu. Zaleca się stopniowe i ostrożne zwiększanie dawki, prowadzone przez lekarza, w celu uniknięcia niepotrzebnego stosowania zbyt dużych dawek metylofenidatu. Zalecana dawka

początkowa produktu leczniczego Atenza dla pacjentów dotychczas nieprzyjmujących metylofenidatu oraz dla pacjentów przyjmujących inne niż metylofenidat leki pobudzające, wynosi 18 mg raz na dobę.

Pacjenci obecnie przyjmujący metylofenidat: Zalecana dawka początkowa produktu leczniczego Atenza dla pacjentów obecnie przyjmujących metylofenidat trzy razy na dobę, w dobowej dawce od 15 mg do 45 mg metylofenidatu, podana jest w Tabeli 1. Zalecenia dotyczące dawkowania oparte są na aktualnie stosowanym schemacie podawania leku oraz na ocenie klinicznej.

TABELA 1

Zalecenia dotyczące dawkowania produktu leczniczego Atenza u pacjentów przyjmujących wcześniej inne produkty zawierające metylofenidatu chlorowodorek

Poprzednio stosowane dobowe dawki metylofenidatu chlorowodorku	Zalecana dawka produktu leczniczego Atenza
5 mg metylofenidatu trzy razy na dobę	18 mg raz na dobę
10 mg metylofenidatu trzy razy na dobę	36 mg raz na dobę
15 mg metylofenidatu trzy razy na dobę	54 mg raz na dobę

Jeżeli po miesiącu stosowania produktu w odpowiednio dostosowanej dawce nie obserwuje się poprawy, produkt leczniczy należy odstawić.

Leczenie długotrwałe (ponad 12 miesięcy) u dzieci i młodzieży

Bezpieczeństwo i skuteczność długotrwałego stosowania metylofenidatu nie zostało systematycznie ocenione w kontrolowanych badaniach klinicznych. Leczenie metylofenidatem nie musi i nie powinno

być bezterminowe. Leczenie metylofenidatem można zwykle przerwać podczas lub po zakończeniu okresu dojrzewania. Lekarz, który zdecyduje się na podawanie metylofenidatu u dzieci i młodzieży z ADHD przez dłuższy czas (ponad 12 miesięcy), powinien okresowo weryfikować przydatność długotrwałego stosowania produktu leczniczego u poszczególnych pacjentów, podejmując próby przerwania leczenia, aby określić funkcjonowanie pacjenta bez farmakoterapii. Zaleca się, aby metylofenidat był odstawiany co najmniej raz w ciągu roku (najlepiej w czasie wakacji szkolnych),

aby ocenić stan dziecka. Poprawa może utrzymywać się zarówno podczas okresowego, jak i trwałego odstawienia produktu leczniczego.

Zmniejszenie dawki i przerwanie leczenia

Leczenie należy przerwać, jeśli nie stwierdza się zmniejszenia objawów po miesiącu od odpowiedniego dostosowania dawkowania. Dawkę należy zmniejszyć lub przerwać leczenie w przypadku paradoksalnego nasilenia objawów lub wystąpienia innych ciężkich działań niepożądanych.

Dorośli

U pacjentów, u których objawy choroby utrzymują się także po wkroczeniu w dorosłość i którzy wykazywali wyraźne korzyści z leczenia, może być właściwe kontynuowanie leczenia w wieku dorosłym. Jednakże, niewłaściwe jest rozpoczynanie terapii produktem leczniczym Atenza u osób dorosłych (patrz punkt 4.4 i 5.1).

Osoby w podeszłym wieku

Nie należy stosować metylofenidatu u osób w podeszłym wieku. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności w tej grupie wiekowej.

Dzieci w wieku poniżej 6 lat

Nie należy stosować metylofenidatu u dzieci w wieku poniżej 6 lat. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności w tej grupie wiekowej.

Sposób podawania

Produkt leczniczy Atenza należy połykać w całości, popijając płynem. Tabletki nie wolno żuć, dzielić czy kruszyć, ponieważ może to zaburzyć prawidłowe uwalnianie substancji z produktu leczniczego (patrz punkt 4.4).

Ten produkt leczniczy może być przyjmowany niezależnie od posiłków (patrz punkt 5.2). Produkt leczniczy Atenza podawany jest raz na dobę, rano.

3. Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1

• Jaskra

• Guz chromochłonny nadnerczy (pheochromocytoma)

• W czasie stosowania nieselektywnych i nieodwracalnych inhibitorów monoaminooksydazy (MAO) lub w ciągu minimum 14 dni od odstawienia tych leków, z powodu ryzyka przełomu nadciśnieniowego (patrz punkt 4.5)

• Nadczynność tarczycy lub tyreotoksykoza

• Występowanie obecnie lub w przeszłości ciężkiej depresji, anoreksji i (lub) zaburzeń łaknienia, skłonności samobójczych, objawów psychotycznych, ciężkich zaburzeń nastroju, manii, schizofrenii albo zaburzeń psychopatycznych i (lub) osobowości z pogranicza (borderline)

• Występowanie obecnie lub w przeszłości ciężkiej lub epizodycznej (typ I) choroby afektywnej dwubiegunowej (która nie jest dobrze kontrolowana)

• Wcześniejsze zaburzenia układu sercowo-naczyniowego: ciężkie nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, zarostowa choroba tętnic, choroba niedokrwienna serca, znaczące zaburzenia hemodynamiczne w przebiegu wrodzonej wady serca, kardiomiopatie, zawał mięśnia sercowego, potencjalnie zagrażające życiu zaburzenia rytmu serca, kanałopatie (zaburzenia spowodowane zaburzeniami czynności kanałów jonowych)

• Wcześniej istniejące zaburzenia naczyń mózgowych, tętniak mózgu, nieprawidłowości naczyniowe, w tym zapalenie naczyń lub udar.

4. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania

Leczenie metylofenidatem nie jest wskazane u każdego dziecka z zespołem ADHD. Decyzja

o zastosowaniu produktu musi opierać się na szczegółowej ocenie ciężkości i przewlekłości objawów u dziecka, z uwzględnieniem jego wieku.

Długotrwałe (ponad 12 miesięcy) stosowanie u dzieci i młodzieży

Bezpieczeństwo i skuteczność długotrwałego stosowania metylofenidatu nie zostało systematycznie ocenione w kontrolowanych badaniach klinicznych. Leczenie metylofenidatem nie musi i nie powinno być bezterminowe. Zwykle można przerwać leczenie metylofenidatem podczas lub po zakończeniu okresu dojrzewania. Pacjentów leczonych długotrwale (tj. powyżej 12 miesięcy) należy starannie i na bieżąco monitorować, zgodnie z wytycznymi zawartymi w punktach 4.2 i 4.4, które obejmują ocenę układu sercowo-naczyniowego, rozwoju, apetytu, pojawienia się de novo lub nasilenia wcześniej istniejących zaburzeń psychicznych. Zaburzenia psychiczne, które należy uwzględnić w kontroli stanu zdrowia to m.in. (ale nie tylko) tiki ruchowe i wokalne, zachowania agresywne i wrogie, pobudzenie, lęk, depresja, psychoza, mania, urojenia, drażliwość, brak spontaniczności, wycofanie i nadmierna perseweracja.

Lekarz, który zdecyduje się na podawanie metylofenidatu u dzieci i młodzieży z zespołem ADHD przez dłuższy czas (ponad 12 miesięcy), powinien okresowo weryfikować zasadność długotrwałego stosowania produktu leczniczego u poszczególnych pacjentów, podejmując próby przerwania leczenia, aby określić funkcjonowanie pacjenta bez farmakoterapii. Zaleca się, aby metylofenidat był odstawiany co najmniej raz w roku (najlepiej podczas wakacji szkolnych) w celu oceny stanu dziecka. Poprawa może utrzymywać się zarówno podczas czasowego, jak i trwałego odstawienia produktu leczniczego.

Stosowanie u dorosłych

Nie określono bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności leczenia rozpoczętego w wieku dorosłym lub rutynowej kontynuacji leczenia u pacjentów w wieku powyżej 18 lat. Jeśli nie udało się zakończyć leczenia u nastolatka, który osiągnął wiek 18 lat, może być konieczne kontynuowanie leczenia

w wieku dorosłym. U tych dorosłych należy regularnie, raz w roku, oceniać potrzebę dalszego leczenia.

Stosowanie u osób w podeszłym wieku

Nie należy stosować metylofenidatu u pacjentów w podeszłym wieku. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności w tej grupie wiekowej.

Stosowanie u dzieci w wieku poniżej 6 lat

Nie należy stosować metylofenidatu u dzieci w wieku poniżej 6 lat. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności w tej grupie wiekowej.

Czynność układu sercowo-naczyniowego

U pacjentów, u których rozważa się terapię lekami stymulującymi, należy zebrać dokładny wywiad (w tym wywiad rodzinny pod kątem występowania nagłego zgonu sercowego lub zgonu

z niewyjaśnionych przyczyn oraz ciężkich zaburzeń rytmu serca) oraz przeprowadzić badanie przedmiotowe w celu wykrycia chorób serca i skierować na dalsze badania kardiologiczne, jeśli początkowa ocena wskazuje na obciążony wywiad lub chorobę serca. Pacjenci, u których podczas leczenia metylofenidatem wystąpią objawy takie, jak kołatanie serca, wysiłkowy ból w klatce piersiowej, niewyjaśnione omdlenie, duszność lub inne objawy wskazujące na chorobę serca, powinni zostać natychmiast zbadani przez specjalistę kardiologa.

Analiza danych z badań klinicznych dotyczących stosowania metylofenidatu u dzieci i młodzieży z ADHD wykazała u tych pacjentów częste występowanie podwyższonego skurczowego

i rozkurczowego ciśnienia tętniczego o więcej niż 10 mmHg w stosunku do wartości wyjściowej. Nie są znane krótko- ani długoterminowe następstwa kliniczne tego wpływu na układ krążenia u dzieci

i młodzieży. Nie można wykluczyć możliwości powikłań w związku z objawami obserwowanymi w badaniach klinicznych, szczególnie gdy leczenie rozpoczęte w okresie dziecięcym/młodzieńczym

jest kontynuowane w wieku dorosłym. Zaleca się ostrożność podczas leczenia pacjentów, u których stan zdrowia może się pogorszyć w przypadku zwiększenia ciśnienia tętniczego krwi lub częstości akcji serca. Choroby, w przebiegu których leczenie metylofenidatem jest przeciwwskazane

– patrz punkt 4.3.

Należy uważnie monitorować stan układu sercowo-naczyniowego. Ciśnienie krwi i tętno należy zapisywać na siatce centylowej podczas każdej zmiany dawki i przynajmniej co 6 miesięcy.

Stosowanie metylofenidatu jest przeciwwskazane w przebiegu niektórych rozpoznanych wcześniej chorób układu krążenia, jeśli nie zaleci inaczej specjalista kardiolog dziecięcy (patrz punkt 4.3).

Nagły zgon i wcześniej występujące nieprawidłowości budowy serca lub inne ciężkie choroby serca Opisywano przypadki nagłego zgonu w związku ze stosowaniem leków stymulujących ośrodkowy układ nerwowy w standardowych dawkach u dzieci. Niektóre z nich miały nieprawidłowości budowy serca lub inne ciężki choroby serca. Chociaż pewne ciężkie choroby serca same mogą nieść zwiększone ryzyko nagłego zgonu, jednak nie zaleca się stosowania leków stymulujących u dzieci

i młodzieży z rozpoznanymi anomaliami budowy serca, kardiomiopatią, ciężkimi zaburzeniami rytmu serca lub innymi ciężkimi chorobami serca, ponieważ mogą spowodować u nich zwiększoną wrażliwość na sympatykomimetyczne działanie leków stymulujących.

Niewłaściwe stosowanie i zdarzenia sercowo-naczyniowe

Niewłaściwe stosowanie leków stymulujących ośrodkowy układ nerwowy może być związane

z występowaniem nagłych zgonów lub innych ciężkich, niepożądanych zdarzeń ze strony układu sercowo-naczyniowego.

Zaburzenia naczyniowo-mózgowe

W punkcie 4.3 opisano zaburzenia naczyniowo-mózgowe, w których leczenie metylofenidatem jest przeciwwskazane. U pacjentów z dodatkowymi czynnikami ryzyka (takimi, jak: choroby układu krążenia w wywiadzie, jednoczesne stosowanie leków zwiększających ciśnienie tętnicze krwi), należy zbadać podczas każdej wizyty po rozpoczęciu leczenia metylofenidatem, czy nie występują u nich podmiotowe i przedmiotowe objawy neurologiczne.

Zapalenie naczyń mózgowych jest prawdopodobnie bardzo rzadką reakcją idiosynkratyczną na działanie metylofenidatu. Z nielicznych dowodów wynika, że można zidentyfikować pacjentów

o zwiększonym ryzyku, a wystąpienie objawów może być pierwszym wskaźnikiem istniejącego podstawowego problemu klinicznego. Wczesne rozpoznanie oparte na uzasadnionym podejrzeniu, może pozwolić na szybkie odstawienie metylofenidatu i wczesne rozpoczęcie leczenia. Dlatego takie rozpoznanie należy brać pod uwagę u każdego pacjenta, u którego podczas leczenia metylofenidatem występują nowe objawy neurologiczne, odpowiadające zmianom związanym z niedokrwieniem

mózgu. Do objawów tych należą silne bóle głowy, drętwienie, osłabienie, porażenie i zaburzenia koordynacji, widzenia, mowy, języka lub pamięci.

Leczenie metylofenidatem nie jest przeciwwskazane u pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym przebiegającym z niedowładem połowicznym.

Zaburzenia psychiczne

Współwystępowanie zaburzeń psychicznych w ADHD jest częste i należy brać to pod uwagę przepisując leki stymulujące. W przypadku wystąpienia nowych objawów psychicznych lub zaostrzenia wcześniej istniejących zaburzeń psychicznych, metylofenidat powinien być stosowany tylko wtedy, gdy korzyści przeważają nad ryzykiem dla pacjenta.

Należy monitorować pojawianie się lub nasilanie się zaburzeń psychicznych podczas każdej zmiany dawki, a następnie co najmniej raz na 6 miesięcy oraz podczas każdej wizyty kontrolnej; wskazane może być zaprzestanie leczenia.

Zaostrzenie występujących wcześniej objawów psychotycznych lub maniakalnych

U pacjentów z psychozą podawanie metylofenidatu może zaostrzyć objawy zaburzeń zachowania i myślenia.

Wystąpienie nowych objawów psychotycznych lub maniakalnych

Metylofenidat, stosowany w zwykłych dawkach, może wywołać objawy psychotyczne (omamy wzrokowe, dotykowe, słuchowe oraz urojenia) lub objawy maniakalne u dzieci i młodzieży bez epizodów psychozy lub manii w wywiadzie. Jeśli wystąpią objawy maniakalne lub psychotyczne, należy wziąć pod uwagę możliwy związek ze stosowaniem metylofenidatu; właściwe może być przerwanie leczenia.

Zachowania agresywne lub wrogie

Wystąpienie lub nasilanie agresji lub wrogości może być spowodowane leczeniem lekami stymulującymi. Agresję zgłaszano u pacjentów leczonych metylofenidatem (patrz punkt 4.8). Pacjentów leczonych metylofenidatem należy monitorować na początku leczenia, podczas każdej zmiany dawki, a następnie raz na 6 miesięcy i podcza każdej wizyty lekarskiej, czy nie pojawiają się u nich lub nie nasilają zachowania agresywne lub wrogość. Lekarz powinien ocenić konieczność dostosowania schematu leczenia u pacjentów, u których występują zmiany zachowania, biorąc pod uwagę, że właściwe może być zwiększenie lub zmniejszenie dawki. Można też rozważyć przerwanie leczenia.

Skłonności samobójcze

Pacjenci, u których podczas leczenia ADHD pojawią się myśli lub zachowania samobójcze, powinni natychmiast zostać zbadani przez lekarza. Należy zwracać uwagę na nasilenie podstawowej choroby psychicznej i możliwy wpływ leczenia metylofenidatem. Konieczne może być leczenie podstawowej choroby psychicznej oraz należy rozważyć ewentualne przerwanie podawania metylofenidatu.

Tiki

Stosowanie metylofenidatu wiąże się z wystąpieniem nowych lub zaostrzeniem występujących tików ruchowych i werbalnych. Opisywano również zaostrzenie przebiegu zespołu Tourette’a. Przed rozpoczęciem podawania metylofenidatu należy przeanalizować wywiad rodzinny, a także przeprowadzić badanie pod kątem występowania tików lub zespołu Tourette’a. Pacjentów należy regularnie monitorować, czy nie pojawiają się u nich lub nasilają tiki podczas leczenia metylofenidatem. Należy monitorować pacjentów podczas każdej zmiany dawkowania,

a następnie przynajmniej raz na 6 miesięcy lub podczas każdej wizyty kontrolnej.

Stany lękowe, pobudzenie, napięcie

U pacjentów leczonych metylofenidatem zgłaszano występowanie stanów lękowych, pobudzenia

i napięcia (patrz punkt 4.8). Stosowanie metylofenidatu związane jest także z nasileniem istniejących

stanów lękowych, pobudzenia lub napięcia, a stany lękowe u niektórych pacjentów były przyczyną przerwania leczenia metylofenidatem. Ocenę kliniczną tych objawów należy przeprowadzić przed zastosowaniem metylofenidatu. Należy regularnie monitorować stan pacjentów pod kątem wystąpienia lub zaostrzenia tych objawów w trakcie leczenia, po każdej zmianie dawkowania, a następnie przynajmniej raz na 6 miesięcy lub podczas każdej wizyty kontrolnej.

Postacie choroby afektywnej dwubiegunowej

Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania metylofenidatu w leczeniu ADHD, u pacjentów ze współistniejącą chorobą afektywną dwubiegunową (w tym nieleczoną chorobą

afektywną dwubiegunową typu I lub inną postacią tej choroby), ze względu na ryzyko wystąpienia epizodu mieszanego lub maniakalnego. Przed rozpoczęciem leczenia metylofenidatem, należy przeprowadzić badanie przesiewowe pacjentów ze współistniejącymi objawami depresji w celu ustalenia ryzyka choroby afektywnej dwubiegunowej; badanie powinno obejmować szczegółowy wywiad dotyczący chorób psychicznych, w tym występowania samobójstw, choroby afektywnej dwubiegunowej i depresji w wywiadzie rodzinnym. U tych pacjentów konieczna jest ścisła

i systematyczna kontrola (patrz wyżej „Zaburzenia psychiczne” i punkt 4.2). Monitorowanie objawów należy przeprowadzać podczas każdej zmiany dawkowania, a następnie przynajmniej raz na 6 miesięcy i podczas każdej wizyty kontrolnej.

Rozwój fizyczny

Podczas długotrwałego stosowania metylofenidatu u dzieci zaobserwowano umiarkowane zmniejszenie przyrostu masy ciała i opóźnienie rozwoju fizycznego.

Wpływ metylofenidatu na ostateczny wzrost i masę ciała nie jest obecnie znany, lecz badania są w toku.

Podczas leczenia metylofenidatem należy kontrolować rozwój fizyczny: wzrost, masę ciała

i apetyt, a wyniki odnotowywać przynajmniej raz na 6 miesięcy w karcie rozwoju. U pacjentów, których rozwój fizyczny lub przyrost masy ciała czy wzrost odbiegają od wartości oczekiwanych, należy rozważyć przerwanie leczenia.

Drgawki

Metylofenidat należy stosować ostrożnie u pacjentów z padaczką. Metylofenidat może obniżać próg drgawkowy u pacjentów z napadami drgawek w wywiadzie, u pacjentów z wcześniejszymi nieprawidłowościami w zapisie EEG bez napadów drgawek, a rzadko u pacjentów bez drgawek

w wywiadzie i bez nieprawidłowości w zapisie EEG. Jeśli częstość napadów drgawek zwiększa się lub wystąpią napady drgawek po raz pierwszy, należy przerwać leczenie metylofenidatem.

Priapizm

W związku ze stosowaniem metylofenidatu zgłaszano przypadki długotrwałych i bolesnych erekcji, głównie w związku ze zmianą schematu leczenia metylofenidatem. Jeśli u pacjenta występują nieprawidłowo długotrwałe lub częste erekcje, powinien on zwrócić się o pomoc do lekarza.

Stosowanie z serotoninergicznymi produktami leczniczymi

Zgłaszano przypadki zespołu serotoninowego podczas jednoczesnego stosowania metylofenidatu i serotoninergicznych produktów leczniczych. Jeśli konieczne jest jednoczesne stosowanie metylofenidatu i serotoninergicznych produktów leczniczych, istotne jest szybkie rozpoznanie objawów zespołu serotoninowego. Objawy te mogą obejmować: zmiany stanu psychicznego

(np. pobudzenie, omamy, śpiączka), chwiejność autonomiczną (np. tachykardia, labilne ciśnienie krwi, hipertermia), zaburzenia neuromięśniowe (np. hiperrefleksja, brak koordynacji ruchów) i (lub) objawy żołądkowo-jelitowe (np. nudności, wymioty, biegunka). W razie podejrzenia wystąpienia zespołu serotoninowego, należy niezwłocznie przerwać stosowanie metylofenidatu.

Nadużywanie, niewłaściwe stosowanie lub stosowanie niezgodnie z przeznaczeniem

Pacjentów należy ściśle monitorować ze względu na ryzyko stosowania metylofenidatu niezgodnie z przeznaczeniem (rekreacyjnego), niewłaściwego stosowania i nadużywania.

Metylofenidat należy stosować ostrożnie u pacjentów z rozpoznanym uzależnieniem od leków lub alkoholu, ze względu na możliwość nadużywania, stosowania niewłaściwego lub niezgodnego

z przeznaczeniem.

Przewlekłe nadużywanie metylofenidatu może prowadzić do znacznej tolerancji i uzależnienia psychicznego z różnego stopnia nieprawidłowymi zachowaniami. Mogą występować widoczne epizody psychotyczne, zwłaszcza jako reakcja na nadużywanie drogą pozajelitową.

Podczas podejmowania decyzji o sposobie leczenia zespołu ADHD należy wziąć pod uwagę wszystkie czynniki, takie jak wiek pacjenta, obecność czynników ryzyka zaburzeń związanych

z używaniem substancji (takich, jak współistniejące zaburzenia opozycyjno-buntownicze, zaburzenia zachowania lub choroba afektywna dwubiegunowa), nadużywanie substancji w przeszłości lub obecnie. Należy zachować ostrożność w przypadku pacjentów niestabilnych emocjonalnie, na przykład uzależnionych od leków lub alkoholu w wywiadzie, ponieważ tacy pacjenci mogą przyjmować większe dawki leku sami z własnej inicjatywy.

W przypadku pacjentów z dużym ryzykiem uzależnienia od niektórych substancji, metylofenidat i inne leki stymulujące mogą nie być odpowiednie i należy rozważyć leczenie bez ich użycia.

Odstawienie leku

Podczas odstawiania produktu leczniczego należy ściśle obserwować pacjenta, ponieważ przerwanie podawania leku może ujawnić depresję, a także przewlekłą nadaktywność. Niektórzy pacjenci mogą wymagać długotrwałej obserwacji.

Należy ściśle obserwować pacjenta podczas odstawiania, szczególnie u pacjentów nadużywających produktu leczniczego ze względu na możliwość wystąpienia ciężkiej depresji.

Zmęczenie

Nie należy stosować metylofenidatu w celu zapobiegania lub leczenia fizjologicznych stanów zmęczenia.

Wybór postaci produktu leczniczego zawierającego metylofenidat

Decyzję o wyborze postaci produktu leczniczego zawierającego metylofenidat podejmuje lekarz prowadzący w oparciu o indywidualne wskazania i wymagany czas trwania leczenia.

Niewydolność nerek lub wątroby

Nie ma doświadczenia dotyczącego stosowania metylofenidatu u pacjentów z niewydolnością nerek lub wątroby.

Wpływ na parametry hematologiczne

Nie jest znane bezpieczeństwo długotrwałego stosowania metylofenidatu. Należy rozważyć przerwanie leczenia w przypadku wystąpienia leukopenii, trombocytopenii, niedokrwistości lub innych nieprawidłowości, w tym wskazujących na ciężkie zaburzenia czynności nerek lub wątroby.

Możliwość wystąpienia niedrożności przewodu pokarmowego

Ponieważ tabletki produktu leczniczego Atenza nie odkształcają się w znaczącym stopniu podczas przechodzenia przez przewód pokarmowy, zazwyczaj nie należy ich podawać pacjentom ze znacznym zwężeniem żołądka lub jelit (o podłożu chorobowym lub jatrogennym), a także pacjentom z dysfagią lub dużymi trudnościami w połykaniu tabletek. Istnieją rzadkie doniesienia o występowaniu objawów niedrożności u pacjentów z rozpoznanym zwężeniem przewodu pokarmowego po przyjęciu nieulegających odkształceniu tabletek o przedłużonym uwalnianiu.

Ze względu na specyfikę tabletek o przedłużonym uwalnianiu, produkt leczniczy Atenza należy stosować tylko u pacjentów, którzy są w stanie połknąć tabletkę w całości. Należy poinformować pacjenta, że tabletkę produktu leczniczego Atenza należy połykać w całości, popijając płynem.

Tabletek nie wolno żuć, dzielić ani kruszyć. Produkt leczniczy jest umieszczony wewnątrz niewchłanialnej otoczki, zaprojektowanej tak, aby uwalniała lek z kontrolowaną szybkością. Otoczka tabletki jest wydalana z organizmu. Pacjenci nie powinni się niepokoić obecnością w kale otoczki, przypominającej wyglądem tabletkę.

Produkt leczniczy Atenza zawiera laktozę jednowodną

Produkt leczniczy Atenza zawiera laktozę jednowodną. Produkt leczniczy nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, brakiem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

Ten produkt leczniczy zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na tabletkę, to znaczy produkt leczniczy uznaje się za „wolny od sodu”.

5. Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji

Interakcje farmakokinetyczne

Nie wiadomo, w jaki sposób metylofenidat może wpływać na stężenie w osoczu jednocześnie podawanych leków. W związku z tym zaleca się ostrożność podczas stosowania metylofenidatu z innymi lekami, szczególnie z wąskim indeksem terapeutycznym.

Udział enzymów cytochromu P450 w metabolizmie metylofenidatu nie jest istotny klinicznie. Induktory lub inhibitory enzymów cytochromu P450 prawdopodobnie nie mają istotnego wpływu na farmakokinetykę metylofenidatu. I odwrotnie, enancjomery D i L metylofenidatu nie hamują znacząco aktywności enzymów cytochromu P450 1A2, 2C8, 2C9, 2C19, 2D6, 2E1 lub 3A.

Jednak, istnieją doniesienia wskazujące, że metylofenidat może hamować metabolizm leków przeciwzakrzepowych pochodnych kumaryny, leków przeciwdrgawkowych (np. fenobarbitalu, fenytoiny, prymidonu) i niektórych leków przeciwdepresyjnych (trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych i selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny). Podczas rozpoczynania i przerywania terapii metylofenidatem może być konieczne dostosowanie dawki tych leków jeśli były wcześniej stosowane i zbadanie ich stężenia w osoczu (lub czasu krzepnięcia

w przypadku kumaryny). Interakcje farmakodynamiczne

Leki przeciwnadciśnieniowe

Metylofenidat może zmniejszać skuteczność leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego.

Stosowanie z lekami zwiększającymi ciśnienie tętnicze krwi

Zaleca się zachowanie ostrożności u pacjentów leczonych metylofenidatem i innymi lekami, które mogą zwiększać ciśnienie tętnicze krwi (patrz również podpunkty dotyczące zaburzeń

sercowo-naczyniowych i zaburzeń naczyniowo-mózgowych w punkcie 4.4).

Ze względu na możliwość wystąpienia przełomu nadciśnieniowego, stosowanie metylofenidatu jest przeciwwskazane u pacjentów leczonych (obecnie lub w ciągu ostatnich 2 tygodni) nieselektywnymi, nieodwracalnymi inhibitorami MAO (patrz punkt 4.3).

Stosowanie z alkoholem

Alkohol może nasilać działania niepożądane dotyczące ośrodkowego układu nerwowego psychoaktywnych produktów leczniczych, w tym metylofenidatu. Dlatego nie należy pić alkoholu podczas leczenia.

Stosowanie z serotoninergicznymi produktami leczniczymi

Zgłaszano przypadki zespołu serotoninowego podczas jednoczesnego stosowania metylofenidatu i serotoninergicznych produktów leczniczych. Jeśli konieczne jest jednoczesne stosowanie metylofenidatu i serotoninergicznych produktów leczniczych, istotne jest szybkie rozpoznanie objawów zespołu serotoninowego (patrz punkt 4.4). W razie podejrzenia wystąpienia zespołu serotoninowego należy niezwłocznie przerwać stosowanie metylofenidatu.

Stosowanie z anestetykami halogenowymi

Istnieje ryzyko nagłego zwiększenia ciśnienia tętniczego krwi w trakcie zabiegu chirurgicznego. Nie należy stosować metylofenidatu w dniu planowanego zabiegu chirurgicznego.

Stosowanie z działającymi ośrodkowo agonistami receptora alfa-2 (np. klonidyną)

Nie przeprowadzono systematycznej długoterminowej oceny bezpieczeństwa stosowania metylofenidatu w skojarzeniu z klonidyną lub innymi ośrodkowo działającymi agonistami receptora alfa-2.

Stosowanie z lekami dopaminergicznymi

Zaleca się zachowanie ostrożności podczas stosowania metylofenidatu w skojarzeniu z lekami dopaminergicznymi, w tym z lekami przeciwpsychotycznymi. Ponieważ główne działanie metylofenidatu polega na zwiększaniu zewnątrzkomórkowego stężenia dopaminy, jego stosowanie może powodować interakcje farmakodynamiczne podczas jednoczesnego zastosowania bezpośrednich i pośrednich agonistów dopaminy (w tym DOPA i trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych) lub antagonistów dopaminy, w tym leków przeciwpsychotycznych.

6. Wpływ na płodność, ciążę i laktację

Ciąża

Dane z dużego badania kohortowego, dotyczącego około 3400 kobiet narażonych na działanie leku w pierwszym trymestrze ciąży, nie świadczą o zwiększeniu ryzyka wad wrodzonych ogółem.

Stwierdzono niewielkie zwiększenie częstości występowania wad rozwojowych serca (zbiorcze skorygowane ryzyko względne: 1,3; 95% CI: 1,0-1,6), odpowiadające 3 dodatkowym urodzeniom dzieci z wrodzonymi wadami rozwojowymi serca na 1000 kobiet przyjmujących metylofenidat

w pierwszym trymestrze ciąży, w porównaniu z ciążami, w czasie których nie stosowano leku.

W spontanicznych zgłoszeniach opisano przypadki toksyczności krążeniowo-oddechowej u noworodków, zwłaszcza tachykardii u płodu i zespołu niewydolności oddechowej.

Badania na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ na reprodukcję jedynie w dawkach toksycznych dla matki (patrz punkt 5.3).

Nie zaleca się stosowania metylofenidatu w czasie ciąży, chyba że lekarz zdecyduje, że opóźnienie leczenia może stanowić większe zagrożenie dla przebiegu ciąży.

Karmienie piersią

Metylofenidat wydzielany jest do mleka ludzkiego. Na podstawie wyników badań próbek mleka pobranych od pięciu matek, metylofenidat osiąga takie stężenie w mleku, że karmione piersią niemowlęta otrzymują dawki stanowiące od 0,16% do 0,7% dawki przyjętej przez matkę, dostosowanej do masy ciała, a stosunek stężeń w mleku do stężeń w osoczu matki wyniósł od 1,1 do 2,7.

Zgłoszono jeden przypadek nieokreślonego zmniejszenia masy ciała u niemowlęcia w okresie ekspozycji na lek. Niemowlę przybrało na wadze po przerwaniu przez matkę leczenia metylofenidatem. Nie można wykluczyć ryzyka dla niemowląt karmionych piersią.

Należy podjąć decyzję czy przerwać karmienie piersią czy przerwać lub czasowo wstrzymać podawanie metylofenidatu, biorąc pod uwagę korzyści wynikające z karmienia piersią dla dziecka i korzyści z leczenia dla matki.

Płodność

Nie stwierdzono odpowiednich skutków w badaniach nieklinicznych.

7. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn

Metylofenidat może powodować zawroty głowy, senność i zaburzenia widzenia, w tym zaburzenia akomodacji, podwójne widzenie i niewyraźnie widzenie. Może to mieć umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Pacjentów należy ostrzec o możliwości wystąpienia tych działań niepożądanych i poinformować, że w razie ich wystąpienia powinni unikać podejmowania potencjalnie niebezpiecznych czynności, takich jak prowadzenie pojazdów

i obsługiwanie maszyn.

8. Działania niepożądane

W tabeli poniżej przedstawiono wszystkie działania niepożądane obserwowane w trakcie badań klinicznych u dzieci, młodzieży i dorosłych oraz zgłaszane spontanicznie po wprowadzeniu do obrotu metylofenidatu, a także zgłoszone dla innych postaci produktów leczniczych zawierających metylofenidatu chlorowodorek. Jeżeli częstość działania niepożądanego produktu leczniczego Atenza i innej postaci produktu zawierającego metylofenidat różniły się, uwzględniono największą obserwowaną częstość z tych dwóch baz danych.

Częstość występowania działań niepożądanych:

Bardzo często (≥1/10)

Często (≥1/100 do <1/10)

Niezbyt często (≥1/1000 do <1/100)

Rzadko (≥1/10 000 do <1/1000)

Bardzo rzadko (<1/10 000)

Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych).

Klasyfikacja układów i narządów	Działania niepożądane
	Częstość
	Bardzo często	Często	Niezbyt często	Rzadko	Bardzo rzadko	Częstość nieznana
Zakażenia i zarażenia pasożytnicze		Zapalenie błony śluzowej nosa i gardła, Zakażenie górnych dróg oddechowych#, Zapalenie zatok#
Zaburzenia krwi i układu chłonnego					Niedokrwistość†, Leukopenia†, Małopłytkowość, Plamica małopłytkowa	Pancytopenia
Zaburzenia układu immunologicznego			Reakcje nadwrażliwości, tj. Obrzęk naczynioruchowy, Reakcje anafilaktyczne, Obrzęk małżowiny usznej, Zmiany pęcherzowe, Zmiany złuszczające, Pokrzywka, Świąd, Wysypka i wykwity skórne
Zaburzenia metabolizmu i odżywiania*		Jadłowstręt, Zmniejszenie łaknienia†, Umiarkowane zmniejszenie przyrostu masy ciała i wzrostu podczas długotrwałego stosowania u dzieci*
Zaburzenia psychiczne*	Bezsenność, Nerwowość	Labilność emocjonalna, Agresja*, Pobudzenie*, Lęk*†, Depresja*#, Drażliwość, Nietypowe	Zaburzenia psychotyczne*, Omamy słuchowe, wzrokowe i dotykowe*, Złość,	Mania*†, Dezorienta- cja, Zaburzenia libido, Stan splątania†	Próby samobójcze (w tym dokonane samobójstwo)*†, Przemijający nastrój depresyjny*, Nieprawidłowe myślenie,	Urojenia*†, zaburzenia myślenia*, Uzależnienie. Opisano przypadki nadużywania i

		zachowania, Wahania nastroju, Tiki*, Trudności z zaśnięciem#, Nastrój depresyjny#, Zmniejszone libido#, Napięcie#, Bruksizm^, Napady paniki#	Myśli samobójcze*, Zmiany nastroju, Niepokój†, Płaczliwość, Nasilenie tików w zespole Tourette’a*, Słowotok, Nadmierna czujność, Zaburzenia snu		Apatia†, Powtarzające się zachowania, Nadmierne skupianie się na czymś	uzależnienia, częściej od produktów o natychmias- towym uwalnianiu
Zaburzenia układu nerwowego	Bóle głowy	Zawroty głowy, Dyskinezy, Nadmierna aktywność psychoruchowa, Senność, Parestezje#, Uciskowy ból głowy#	Nadmierne uspokojenie, Drżenie mięśni†, Letarg#		Drgawki, Ruchy choreoateto- tyczne, Odwracalne ubytki neurologiczne spowodowane niedokrwieniem, Złośliwy zespół neuroleptyczny (ang. Neuroleptic Malignant Syndrome, NMS) (opisane przypadki były słabo udokumentowane i w większości z nich pacjenci otrzymywali również inne leki, dlatego rola metylofenidatu w patogenezie NMS jest niejasna)	Zaburzenia mózgowo- naczynio- we*†(w tym zapalenie naczyń, krwawienia mózgowe, zdarzenia mózgowo- naczyniowe, zapalenie tętnic mózgowych, niedrożność naczyń mózgowych). Napady drgawkowe typu grand mal*, Migrena† Jąkanie (dysfemia)
Zaburzenia oka		Zaburzenia akomodacji#	Niewyraźne widzenie†, Suchość oka #	Trudności w akomodacji, Zaburzenia widzenia, Podwójne widzenie		Rozszerzenie źrenic
Zaburzenia ucha i błędnika		Zawroty głowy pochodzenia błędnikowego#
Zaburzenia serca*		Zaburzenia rytmu serca, Tachykardia, Kołatanie serca	Ból w klatce piersiowej	Dławica piersiowa	Zatrzymanie akcji serca; Zawał mięśnia sercowego	Częstoskurcz nadkomoro- wy, Bradykardia, Skurcze dodatkowe

						pochodzenia komorowego †, Skurcze dodatkowe†
Zaburzenia naczyniowe*		Nadciśnienie tętnicze	Uderzenia gorąca#		Zapalenie i (lub) niedrożność tętnic mózgowych, Uczucie zimna w kończynach †, Objaw Raynauda
Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia		Kaszel, Ból w obrębie jamy ustanej i gardła	Duszność†			Krwawienie z nosa
Zaburzenia żołądka i jelit		Ból w nadbrzuszu, Biegunka, Nudności†, Dyskomfort w jamie brzusznej, Wymioty, Suchość w jamie ustnej†, Niestrawność#	Zaparcia†
Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych		Zwiększenie aktywności aminotransferazy alaninowej #	Zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych		Zaburzenia czynność wątroby, w tym ostra niewydolność wątroby i śpiączka wątrobowa, Zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej we krwi, Zwiększenie stężenia bilirubiny we krwi†
Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej		Łysienie, Świąd, Wysypka, Pokrzywka	Obrzęk naczynioruchowy, Choroby pęcherzowe, Choroby przebiegające ze złuszczaniem naskórka	Wysypka plamista, Rumień	Rumień wielopostaciowy, Złuszczające zapalenie skóry, Trwałe wykwity polekowe
Zaburzenia mięśniowo- szkieletowe i tkanki łącznej		Bóle stawów, Napięcie mięśni#, Skurcze mięśni#	Bóle mięśni†, Drganie mięśni		Skurcze mięśni	Szczękościsk ^

Zaburzenia nerek i dróg moczowych			Krwiomocz, Częstomocz			Nietrzymanie moczu
Zaburzenia układu rozrodczego i piersi		Zaburzenia wzwodu#		Ginekomas- tia		Priapizm*, Intensywne erekcje* i długotrwałe* erekcje
Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania		Gorączka, Opóźnienie rozwoju fizycznego w przypadku przedłużonego stosowania u dzieci*, Uczucie zmęczenia†, Drażliwość#, Uczucie roztrzęsienia#, Astenia#, Pragnienie#	Ból w klatce piersiowej		Nagły zgon sercowy*	Dyskomfort w klatce piersiowej†, Bardzo wysoka gorączka
Badania diagnostyczne		Zmiany ciśnienia tętniczego krwi i częstości akcji serca (zwykle zwiększenie)*, Zmniejszenie masy ciała*	Szmery serca*		Zmniejszenie liczby płytek krwi, Nieprawidłowa liczba białych krwinek

* Patrz punkt 4.4

# Częstości występowania uzyskane w badaniach klinicznych u dorosłych, lecz nie u dzieci i młodzieży; mogą być również właściwe dla dzieci i młodzieży.

† Częstości występowania uzyskane w badaniach klinicznych u dzieci i młodzieży i zgłaszane częściej w badaniach klinicznych u dorosłych.

^ Na podstawie częstości określonej w badaniach ADHD z udziałem dorosłych (nie zgłaszano przypadków występowania w badaniach z udziałem dzieci i młodzieży).

Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych

Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych; Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa;

tel.: +48 22 49 21 301; faks: + 48 22 49 21 309; strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl. Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.

9. Przedawkowanie

Podczas leczenia pacjentów z powodu przedawkowania, należy wziąć pod uwagę powolne uwalnianie metylofenidatu z postaci farmaceutycznych o przedłużonym czasie działania.

Objawy przedmiotowe i podmiotowe

Ostre przedawkowanie może powodować, głównie na skutek nadmiernego pobudzenia ośrodkowego i współczulnego układu nerwowego, wymioty, pobudzenie, drżenia, wzmożenie odruchów, drżenia mięśniowe, drgawki (po których może wystąpić śpiączka), euforię, splątanie, omamy, majaczenie, nadmierne pocenie się, uderzenia gorąca, bóle głowy, wysoką gorączkę, tachykardię, kołatanie serca, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, rozszerzenie źrenic oraz suchość błon śluzowych.

Leczenie

Nie ma swoistej odtrutki w przypadku przedawkowania metylofenidatu.

Leczenie polega na zastosowaniu odpowiedniego postępowania podtrzymującego.

Pacjenta należy chronić przed samouszkodzeniem i działaniem bodźców zewnętrznych, które mogą nasilić już występującą nadpobudliwość. Nie zbadano skuteczności stosowania węgla aktywnego.

W celu podtrzymania krążenia i wymiany oddechowej konieczne jest leczenie na oddziale intensywnej terapii; gorączka może wymagać zastosowania zewnętrznych metod schładzania ciała.

Nie ustalono skuteczności dializy otrzewnowej i hemodializy pozaustrojowej w leczeniu przedawkowania metylofenidatu.

5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE

1. Właściwości farmakodynamiczne

Grupa farmakoterapeutyczna: sympatykomimetyki działające ośrodkowo; kod ATC: N06BA04 Mechanizm działania

Metylofenidatu chlorowodorek jest substancją łagodnie stymulującą ośrodkowy układ nerwowy.

Mechanizm działania leczniczego w zespole nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi

(ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD) nie jest znany. Uważa się, że metylofenidat hamuje wychwyt zwrotny noradrenaliny i dopaminy przez neuron presynaptyczny oraz zwiększa uwalnianie tych monoamin do przestrzeni pozaneuronalnej. Metylofenidat jest racemiczną mieszaniną składającą się z izomerów lewo- (L) i prawoskrętnych (D). Izomer prawoskrętny jest bardziej aktywny farmakologicznie niż izomer lewoskrętny.

Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania

W kluczowych badaniach klinicznych, metylofenidat w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu oceniono u 321 pacjentów, których stan kliniczny był wcześniej ustabilizowany metylofenidatem

w postaci o natychmiastowym uwalnianiu oraz 95 pacjentów, którzy nie byli wcześniej leczeni metylofenidatem w postaci o natychmiastowym uwalnianiu.

Badania kliniczne wykazały, że działanie metylofenidatu stosowanego raz na dobę, rano, utrzymywało się do 12 godzin po podaniu.

W trzech, kontrolowanych placebo, badaniach klinicznych, z podwójnie ślepą próbą, trwających od

5 do 13 tygodni, oceniono osiemset dziewięćdziesiąt dziewięć (899) dorosłych osób z ADHD w wieku od 18 do 65 lat. Wykazano pewną krótkotrwałą skuteczność metylofenidatu w dawkach od 18 mg do 72 mg/dobę, lecz nie utrzymywała się ona stale ponad 5 tygodni. W jednym badaniu odpowiedź zdefiniowano jako zmniejszenie nasilenia objawów ADHD o co najmniej 30% w całkowitej punktacji w skali CAARS (ang. Conners’ Adult ADHD Rating Scales) w stosunku do wyjściowej w 5. tygodniu (punkt końcowy). Jednocześnie pacjentów, dla których nie było danych z ostatniej wizyty kontrolnej uznano za niereagujących na leczenie. Stwierdzono znacząco większy odsetek pacjentów, którzy odpowiedzieli na leczenie metylofenidatem w dawkach 18 mg, 36 mg lub 72 mg/dobę w porównaniu

z placebo. W dwóch pozostałych badaniach, gdy uznano pacjentów, dla których nie było danych z ostatniej wizyty kontrolnej za niereagujących na leczenie, stwierdzono liczbową przewagę

metylofenidatu nad placebo, ale nie wykazano istotnej statycznie różnicy między metylofenidatem, a placebo w odsetku pacjentów spełniających zdefiniowane uprzednio kryteria odpowiedzi.

2. Właściwości farmakokinetyczne

Wchłanianie

Metylofenidat jest szybko wchłaniany. Po podaniu doustnym metylofenidatu osobom dorosłym, otoczka ulega rozpuszczeniu zapewniając początkowe maksymalne stężenie przez około 1 do

2 godzin. Metylofenidat zawarty w dwóch wewnętrznych warstwach produktu jest stopniowo uwalniany przez następne kilka godzin. Maksymalne stężenia w osoczu krwi są osiągane po około 6 do 8 godzinach od podania produktu, po czym stężenie metylofenidatu w osoczu krwi stopniowo

zmniejsza się. Metylofenidat przyjmowany raz na dobę, minimalizuje wahania między maksymalnym i minimalnym stężeniem leku w osoczu, występujące podczas stosowania metylofenidatu

o natychmiastowym uwalnianiu przyjmowanego trzy razy na dobę. Wielkość wchłaniania metylofenidatu podawanego raz na dobę i podawanego w postaci produktów konwencjonalnych

o natychmiastowym uwalnianiu jest porównywalna.

Po przyjęciu metylofenidatu w dawce 18 mg raz na dobę u 36 osób dorosłych, średnie wartości parametrów farmakokinetycznych wynosiły: Cmax 3,7 ± 1,0 (ng/ml), Tmax 6,8 ± 1,8 godziny, AUCinf 41,8 ± 13,9 (ng.h/ml) oraz t1/2 3,5 ± 0,4 godziny.

Nie zaobserwowano różnic w farmakokinetyce metylofenidatu po podaniu dawki pojedynczej i dawek wielokrotnych podawanych raz na dobę, co wskazuje na brak znaczącej kumulacji leku. Wartość AUC i t1/2 po wielokrotnym podaniu dawek raz na dobę były podobne do tych uzyskanych po pierwszym podaniu metylofenidatu w dawce 18 mg.

U osób dorosłych po podaniu pojedynczych dawek 18 mg, 36 mg i 54 mg metylofenidatu raz na dobę, Cmax i AUCinf były proporcjonalne do dawki.

Dystrybucja

Po podaniu doustnym stężenie metylofenidatu w osoczu krwi u osób dorosłych zmniejsza się dwuwykładniczo. Po podaniu doustnym, okres półtrwania metylofenidatu wynosił około 3,5 godziny. Metylofenidat i jego metabolity wiążą się z białkami osocza w około 15%. Objętość dystrybucji metylofenidatu wynosi około 13 litrów/kg mc.

Metabolizm

U ludzi metylofenidat metabolizowany jest głównie poprzez deestryfikację do kwasu alfa- fenylopiperydynooctowego (PPA, około 50-krotnie większe stężenie od stężenia substancji niezmienionej), który nie ma lub ma niewielką aktywność farmakologiczną. Ocenia się, że u osób dorosłych metabolizm metylofenidatu podawanego raz na dobę oceniany jako przemiana do PPA, jest zbliżony do metabolizmu metylofenidatu podawanego trzy razy na dobę. Metabolizm metylofenidatu po podaniu pojedynczej dawki i po podaniu dawek wielokrotnych raz na dobę jest podobny.

Eliminacja

Okres półtrwania metylofenidatu w fazie eliminacji u osób dorosłych wynosi około 3,5 godziny. Po podaniu doustnym, około 90% dawki produktu jest wydalane z moczem, a 1% do 3% z kałem

w postaci metabolitów, w ciągu 48 do 96 godzin. Niewielkie ilości metylofenidatu wydalonego w postaci niezmienionej wykrywa się w moczu (mniej niż 1% dawki). Głównym metabolitem wydalanym z moczem jest kwas alfa-fenylopiperydynooctowy (60%-90%).

U ludzi, po podaniu doustnym metylofenidatu znakowanego radioizotopem, około 90% aktywności radiologicznej wykrywa się w moczu. Głównym metabolitem był PPA, który stanowił około 80% podanej dawki.

Wpływ pokarmu

Nie stwierdzono różnic we właściwościach farmakokinetycznych i farmakodynamicznych po podaniu metylofenidatu po śniadaniu obfitującym w tłuszcze lub na czczo.

Szczególne grupy pacjentów

Płeć

U zdrowych dorosłych osób średnie wartości AUC(o-inf) skorygowane względem dawki metylofenidatu wynosiły 36,7 ng.h/ml u mężczyzn i 37,1 ng.h/ml u kobiet, bez zauważalnych różnic między grupami.

Rasa

U zdrowych dorosłych osób otrzymujących metylofenidat wartości AUC(o-inf) skorygowane względem dawki były zgodne w różnych grupach etnicznych, jednak wielkości badanych populacji mogły być niewystarczające, aby wykryć różnice w farmakokinetyce w zależności od grupy etnicznej.

Wiek

Nie badano farmakokinetyki metylofenidatu u dzieci w wieku poniżej 6 lat. U dzieci w wieku 7-12 lat parametry farmakokinetyczne metylofenidatu po podaniu dawki 18 mg, 36 mg i 54 mg wynosiły odpowiednio (średnia±SD): Cmax 6,0±1,3; 11,3±2,6 i 15,0±3,8 ng/ml; Tmax 9,4±0,02; 8,1±1,1 i 9,1±2,5

godziny oraz AUC0-11,5 50,4±7,8; 87,7±18,2 i 121,5±37,3 ng.h/ml.

Niewydolność nerek

Nie ma doświadczenia dotyczącego stosowania metylofenidatu u pacjentów z niewydolnością nerek. U ludzi, po podaniu doustnym metylofenidatu znakowanego radioizotopem, był on intensywnie metabolizowany i około 80% radioaktywności wykrywane było w moczu w postaci kwasu

alfa-fenylopiperydynooctowego (PPA). Niewydolność nerek ma prawdopodobnie niewielki wpływ na farmakokinetykę metylofenidatu, ponieważ nerki nie są istotną drogą jego wydalania.

Niewydolność wątroby

Nie ma doświadczenia dotyczącego stosowania metylofenidatu u pacjentów z niewydolnością wątroby.

3. Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie

Rakotwórczość

W badaniach dotyczących rakotwórczości w okresie całego życia, u szczurów i myszy stwierdzono zwiększenie liczby złośliwych guzów wątroby u samców myszy. Znaczenie tej obserwacji

w odniesieniu do ludzi nie jest znane.

Metylofenidat nie wpływał na rozrodczość ani na płodność w dawkach kilkukrotnie większych od dawek stosowanych w praktyce klinicznej.

Ciąża – rozwój zarodkowy/płodowy

Uważa się, że metylofenidat nie wykazuje działania teratogennego u szczurów i królików. Toksyczne działanie na płód (np. utrata całego miotu) i organizm ciężarnej samicy obserwowano u szczurów po dawkach toksycznych dla matki.

6. DANE FARMACEUTYCZNE

1. Wykaz substancji pomocniczych

Hypromeloza Makrogol

Bursztynowy kwas Magnezu stearynian Sodu chlorek

Krzemionka koloidalna, bezwodna Żelaza tlenek czarny (E 172)

Otoczka Celulozy octan Makrogol

Otoczka bezbarwna Hypromeloza Makrogol

Fosforowy kwas (do ustalenia pH)

Otoczka kolorowa Laktoza jednowodna Hypromeloza

Tytanu dwutlenek (E 171) Triacetyna

Żelaza tlenek żółty (E 172) (tabletka 18 mg)

Żelaza tlenek czerwony (E 172) (tabletka 18 mg, 27 mg i 54 mg) Żelaza tlenek czarny (E 172) (tabletka 27 mg)

2. Niezgodności farmaceutyczne

Nie dotyczy.

3. Okres ważności

2 lata

4. Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania

Przechowywać butelkę szczelnie zamkniętą w celu ochrony przed wilgocią.

Brak specjalnych zaleceń dotyczących temperatury przechowywania produktu leczniczego.

5. Rodzaj i zawartość opakowania

Produkt leczniczy jest dostępny w plastikowych butelkach z HDPE z zakrętką z polipropylenu i HDPE zabezpieczającą przed dostępem dzieci, oraz dwoma pojemnikami z PP ze środkiem pochłaniającym wilgoć. Całość w tekturowym pudełku.

Wielkość opakowania: 30 tabletek o przedłużonym uwalnianiu, 60 tabletek o przedłużonym uwalnianiu (2 x 30) lub 90 tabletek o przedłużonym uwalnianiu (3 x 30).

Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.

6. Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania produktu leczniczego

Bez specjalnych wymagań dotyczących usuwania.

Wszelkie niewykorzystane resztki produktu leczniczego lub jego odpady należy usunąć zgodnie z lokalnymi przepisami.

7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU

Exeltis Poland Sp. z o.o. ul. Szamocka 8

01-748 Warszawa

8. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU

Pozwolenie nr 27342 - Atenza, 18 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu Pozwolenie nr 27343 - Atenza, 27 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu Pozwolenie nr 27344 - Atenza, 36 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu Pozwolenie nr 27345 - Atenza, 54 mg, tabletki o przedłużonym uwalnianiu

9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA

Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 14.09.2022

10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO

27.09.2022 r.