Nadmierne spożycie żelaza- wchłanianie składników mineralnych

Nie ma dowodów, że duże zapasy żelaza są korzystne dla ustroju. Przeciwnie, wydaje się, iż nadmierne spożycie żelaza może mieć negatywne skutki. Jednym z nich jest konkurencja o wchłanianie pomiędzy żelazem a innymi jonami dwuwartościowymi (Mn, Co, Cu, Zn, Ca, Pb), gdyż odbywa się ono przy udziale tego samego mechanizmu transportowego DMTI.^{8 9} W dwóch badaniach wykazano, że stosowanie mlek modyfikowanych z wysoką zawartością żelaza (>=7 >mg/l) niekorzystnie wpływa na wchłanianie miedzi.^{26 27} Nie wykazano natomiast takiego działania w stosunku do cynku.^{28 29}

Inne działania

Żelazo wykazuje właściwości prooksydacyjne i teoretycznie nadmierne jego spożycie. mogłoby spowodować uszkodzenia oksydacyjne, ale nie ma danych, że zagrożenie takie istnieje u dzieci. U dorosłych badania epidemiologiczne sugerują związek pomiędzy chorobami układu krążenia a nadmiernym spożyciem żelaza.^{30 31}

Preparaty żelaza a choroby infekcyjne

Od lat dyskutowany jest związek pomiędzy podawaniem preparatów żelaza a występowaniem chorób infekcyjnych. Ostatnio opublikowana metaanaliza 28 badań z randomizacją, którymi objęto 7892 dzieci, wykazała, że podawanie preparatów żelaza (doustnie, w tym również w mlekach modyfikowanych i produktach zbożowych, jak i pozajelitowo) nie zwiększa znamiennie ryzyka zachorowania na chorobę infekcyjną. U dzieci otrzymujących preparaty żelaza stwierdzono jedynie nieznacznie zwiększone ryzyko wystąpienia biegunki (wzrost ryzyka o 0,05 (95% CI 0.03-0.13) epizodu biegunki/dziecko/rok), ale przeprowadzona analiza nie dała podstaw do wnioskowania o etiologii biegunki (infekcyjna czy będąca działaniem niepożądanym preparatów żelaza).³²

Wyniki pierwszej tego rodzaju metaanalizy dają podstawy do bezpiecznego stosowania preparatów żelaza doustnie, pozajelitowo, jak również w mieszankach i produktach zbożowych dla dzieci bez obawo zwiększenie ryzyka wystąpienia zakażenia.

fot. ojoimages

Profilaktyka pierwotna niedoboru żelaza

Z uwagi na fakt, że niedobór żelaza może niekorzystnie i być może nieodwracalnie wpływać na rozwój dziecka, w wielu krajach zaleca się podawanie profilaktyczne żelaza w wybranych grupach ryzyka. Odpowiednia zawartość żelaza w diecie jest głównym czynnikiem determinującym zapasy tego pierwiastka u niemowląt i małych dzieci, czego potwierdzeniem jest zmniejszenie się częstości występowania niedokrwistości z niedoboru żelaza w związku z poprawą sposobu żywienia niemowląt.¹

Profilaktyka pierwotna niedoboru żelaza u niemowląt (<12 m.ż.) i dzieci w wieku przedszkolnym (1-5 r.ż.) polega na odpowiednim żywieniu dziecka.